Duindoorn: een smaakbommetje uit het noorden

Duindoorn is een echte “waddenplant”: in het Waddengebied zie je in het wild her en der de struiken staan. Maar ook de teelt wordt steeds bekender, dankzij een Fries die er ooit mee begon. De teelt is bewerkelijk, maar wie zich daaraan waagt, doet dat met een missie. ‘Waarom zouden we vruchten van ver halen als ze hier ook groeien?’

Appels en peren kennen we nou wel. Is er geen bijzonder fruit waar we iets mee kunnen? Die vraag kreeg Henk Pilat voorgelegd, zo’n 35 jaar geleden. Wilde je in die tijd op onderzoek uit, dan was dat geen kwestie van even googelen. Pilat dook samen met de vraagsteller in vakbladen van fruittelers en deed kennis op in Wageningen. Duindoorn, luidde een van de antwoorden die hij toen vond.

In Oost-Duitsland bleek daarvan al teelt te bestaan. Die plek was geen toeval: de DDR had een tekort aan deviezen en in het verlengde daarvan aan vitamine C. Pilat: ‘De Oost-Duitsers gingen daarom op zoek naar een vrucht met vitamine C die daar van nature voorkomt. Van duindoorn uit het wild zijn ze planten gaan selecteren en veredelen.’

De Oost-Duitse duindoorn leek ook geschikt om in het Nederlandse noorden te introduceren. ‘Je vindt duindoorn tot in Siberië, maar dat zijn andere soorten. De Oostzee was een goed vergelijkingsgebied,’ zegt Pilat, die de aanplant in Noordoost-Friesland beoogde. Rond de val van de Muur stapten ze in de auto en reden ze naar Ludwigslust, in de Duitse deelstaat Mecklenburg-Vorpommern, waar ze een teler hadden gevonden om zaken mee te doen. Een vrachtauto bracht een lading duindoornplanten terug naar Friesland. Klein detail: hier bestond nog helemaal geen duindoorncultuur.

Bekijk ook

Heerlijk recept: taart met zomerfruit | Noorderland

Dit recept voor zomerfruit taart combineert het frisse van fruit met een zoete bodem van bastognekoekjes en een vulling met room. Smullen maar!

Kuuroorden

Pilat had alleen een globaal idee van wat je met duindoorn kon. ‘Ik had gezien wat ze er in Duitsland van maakten: broodbeleg, siroop, sappen, op alcohol, sauzen, combinaties met ijs,’ somt hij op. ‘Vanuit Ludwigslust verkochten ze het ook op de Oostzee-eilanden, zoals Rügen. In die vakantie- en kuuroorden waren duindoornproducten erg gewild vanwege het gezondheidsimago. Duindoorn stond te boek als “de citroen van noorden”.’

Geïnspireerd door de Duitse strategie wist Pilat samen met gelijkgestemden in Nederland geleidelijk een afzetmarkt te creëren. Als bedrijfskundige hoefde Pilat zijn brood niet met de duindoornteelt te verdienen, maar hij had er wel ideeën over. Ze kozen voor een “streekeigen” aanpak en verbonden duindoorn expliciet aan de Waddenregio, waarmee ze en passant een streekproduct uitvonden.

In 1995 was Pilat een van de oprichters van Waddendelicatessen, een merk dat nog altijd bestaat. Vooral op de eilanden was duindoorn meteen een succes, herinnert hij zich. ‘Toeristen vonden het interessant en vervolgens kwam er belangstelling bij speciaalzaken, in de natuurvoeding- en reformtraditie. Zo vonden de producten ook hun weg naar de Randstad.’ Van oudere noorderlingen kreeg Pilat te horen: ‘Hadden we dit in de oorlog maar geweten...’

Verder lezen

Het volledige verhaal over duindoorn lezen? Deze verscheen in de nieuwste zomereditie van Noorderland. Deze editie ligt tot 20 augustus in winkels in heel Nederland en is ook te bestellen via onze eigen webshop.

In deze zomereditie bezoeken we onder andere Elfstedenstad Hindeloopen, bekijken we de paardenreddingboot op Ameland en sommen we de lekkerste BBQ-recepten op. Dit – en nog veel meer – lees je nu in onze nieuwe zomereditie.