Zo maak je de tuin najaarsklaar

Zaaien en planten

In september en soms zelfs oktober is de bodem van de tuin nog relatief warm, wat betekent dat er nog gezaaid kan worden. Denk daarbij aan inheemse en meerjarige planten, zoals wilde bloemen: de korenbloem, de klaproos of akelei. Die komen dan in het voorjaar weelderig op. In de moestuin kun je groenten zaaien die tegen koelere omstandigheden kunnen, zoals winterharde tuinbonen, radijsjes, bieten, boerenkool, winterwortelen, rucola en spruitjes.

Knoflook kan tot en met november geplant worden, maar zorg er dan wel voor dat het niet vriest op het moment van planten. Hetzelfde geldt voor bloembollen: zolang je ze niet bij vorst plant, kun je deze van eind september tot eind december in de grond zetten. Let wel op: de bodem mag ook niet extreem nat zijn wanneer je bollen plant.

Zaden verzamelen

September is de beste maand om zaden te gaan oogsten in je tuin. Het zelf verzamelen van zaadjes uit de tuin voor het komende jaar is niet alleen goedkoper dan zaad aanschaffen, het zorgt ook voor gezondere planten. Planten die voortkomen uit eigen zaden kennen de bodem in je tuin en zullen daarom waarschijnlijk goed groeien.

Wanneer de zaaddozen van planten zoals vingerhoedskruid, papaver en akelei bruin kleuren, is het tijd om ze te oogsten. Bij peulen met zaden zoals lupinen, siererwt en slaapmutsje worden de doppen geel en ingedroogd op het moment dat je ze kunt oogsten. Van bloemen zoals goudsbloemen, korenbloemen en kamille kun je de zaden zo van de steel afhalen wanneer de blaadjes zijn uitgevallen. Als je de zaden hebt verzameld, is het belangrijk dat je de plantenzaden goed laat drogen. Daarna bewaar je ze in zakjes op een droge, donkere plek.

Snoeien

In september kun je groenblijvende hagen en struiken snoeien: dan staan ze er in de herfst en winter ook netjes bij. Zorg ervoor dat je van boven naar beneden snoeit, en de onderkant wat breder laat. Dan vangen alle takken licht.

In oktober en november kun je ook beginnen met het snoeien van bomen. Verwijder dode en laaghangende takken en snoei bij waar nodig. Elke boomsoort heeft een specifieke periode waarin er gesnoeid kan worden, dus we raden aan om op te zoeken welke periode en welke snoeimethode het best is voor je boom voordat je erin gaat zagen. Zorg er vooral voor dat je snoeit vóórdat de sapstromen van de boom op gang komen, anders beschadig je 'm met het snoeien.

Gazon verzorgen

Omdat de bodemtemperatuur in het najaar hoger is dan in het voorjaar blijft het gras groeien. Het gazon kun je dus blijven maaien totdat de buitentemperatuur tot een graad of 7 daalt. Zorg dat je niet korter maait dan 4 centimeter, zodat het gras de nachtvorst aankan. Om het gras extra bestand te maken tegen de vrieskou kun je ook najaarsmeststof over het gazon strooien; het hoge kaliumgehalte in de stof maakt grashalmen sterker.

Bladeren opruimen

Wanneer de bladeren van de bomen beginnen te vallen, kun je deze het best opharken om te voorkomen dat het gras verstikt. Je kunt het blad gebruiken als bedekking voor gevoelige planten; dan hebben de beestjes in de tuin ook nog een fijne schuilplek. Heb je fruitbomen? Ruim dan ook het gros van het gevallen fruit op, want als er te veel blijft liggen krijgt het gras minder zonlicht en wordt het in de winter gevoeliger voor schimmelziekten. Een beetje laten liggen kan overigens geen kwaad, want daar hebben egels en andere dieren nog wat aan.

Voor de beestjes zorgen

De herfst is ook het uitgelezen moment om de tuin aantrekkelijk te maken voor allerlei dieren. Hang nestkasten en vetbollen op voor de vogels, zodat ze warm kunnen blijven tijdens koude winterdagen. Heb je al nestkasten hangen? Geef deze dan een keer een schoonmaakbeurt. Creëer ook schuilplekken voor bijvoorbeeld egels door takken en twijgen in je borders te stapelen. Voor bijen en andere insecten kun je plantenpotten opstapelen en op een beschutte plek zetten. Dit vormt een droge plek waar ze zich in kunnen nestelen.

Extra tip: gebruik bij het opruimen van bladeren een bladhark in plaats van een bladblazer. Dat maakt minder herrie en laat bovendien de kleine beestjes die tussen de bladeren schuilen met rust. Dat betekent meer eten voor de dieren in de tuin.

Genieten

September is vooral het moment om nog even van je tuin te genieten. De laatste planten staan in bloei, de zon schijnt lekker en je kunt hopelijk nog zonder jas naar buiten. Neem dus lekker de pracht van buiten in je op!