Een bijzonder natuurfenomeen: wat is ijshaar?

IJshaar

Wanneer het licht vriest, kan er een wollige, witte structuur ontstaan op nat, dood hout. Dit fijne ijs vormt lange, zijdeachtige draden die lijken op haar. Dit fenomeen wordt dan ook ijshaar genoemd, of nog poëtischer: de baard van Koning Winter.

IJshaar ontstaat alleen onder de juiste omstandigheden. Het groeit op dood loofhout, zoals van de eik en de beuk, maar ook andere loofbomen kunnen het verschijnsel vertonen. In deze bomen komt een specifieke schimmel voor: de Exidiopsis effusa. Deze schimmel breekt organisch materiaal in het hout af en scheidt daarbij water af. Dit vocht wordt via piepkleine openingen naar buiten geduwd. Wanneer de temperatuur net onder het vriespunt ligt en de luchtvochtigheid hoog is, kan het water niet verdampen en bevriest het in lange, dunne ijsharen. Bovendien voorkomt de schimmel dat het ijs snel kristalliseert, waardoor de ijsharen hun karakteristieke, zijdeachtige structuur behouden.

Bedankt voor je aanmelding! Let op: je ontvangt binnen 10 minuten een mail om jouw e-mailadres te bevestigen.

Inschrijven

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

Bekijk ook

Op pad in 't Roegwold: 'Het best bewaarde geheim van Nederland' | Noorderland

Natuurgebied ’t Roegwold in Groningen is nog een piepjonge oase in het hart van de provincie. Noorderland ging er met de boswachter op pad.

Zelf spotten

Omdat er zoveel factoren nodig zijn voor het ontstaan van ijshaar, is het een zeldzame verschijning. Wil je het zelf zien, dan moet je precies op het juiste moment op pad gaan. De temperatuur moet nét onder het vriespunt liggen en de luchtvochtigheid moet hoog zijn. Als het te hard vriest, stopt de stofwisseling van de schimmel en kan er geen ijshaar meer ontstaan.

IJshaar is bovendien erg kwetsbaar. Zelfs als de omstandigheden perfect zijn, kan de baard van Koning Winter verdwijnen zodra de zon doorkomt of de temperatuur iets stijgt. Wie het fenomeen wil bewonderen, moet dus vroeg op pad gaan. En als je ijshaar hebt gevonden, raak het dan niet aan, want door de warmte van je hand smelt het direct.

De beste plekken om ijshaar te zoeken, zijn loofbossen met veel dood hout. Houd daar vooral gevallen takken en afgebroken stammen in de gaten. Veel succes met je zoektocht!