Noorderland tipt: Beleef de lente bij Dekema State

Binnen is de boel behoedzaam met de plumeau afgestoft, buiten knalt het nieuwe seizoen je tegemoet in een kleurenspektakel van stinzenflora. Eén dag zonwarmte en de boerenkrokussen schieten omhoog, sterretjes van vogelmelk staan te shinen tussen het gras en ook de holwortel pakt z’n moment. Kijk, daar hebben we de koningin onder al dat fraais: de bostulp. Ze richt haar gele kopje op en begroet de zon. Welkom op het lentefeest van Dekema State in Jelsum.

Het sneeuwklokje was al zo mooi in al z’n eenvoud – complete tapijten van de witte wyfkes bloeiden als vanouds rond het Koetshuis in Jelsum – maar heeft nu genereus baan geruimd voor andere stinzenplanten. Talloze soorten zijn het in een waaier aan tinten en verschijningsvormen die samen, in vaste volgorde, de bloemetjes buiten zetten en het feest van de lente inluiden.

Wim Hoogendam (61), al bijna een kwart eeuw “tuinbaas" op Dekema State, kan er nog altijd geen genoeg van krijgen. ‘Elk jaar zijn er mensen die enorme afstanden rijden om de stinzenflora van Friesland te bewonderen,’ stelt hij met genoegen vast. ‘Wie oog heeft voor de natuur zal hier in maart, april en mei echt genieten van het schitterende schouwspel.’ En voor wie pas ná die tijd naar Jelsum afreist en de herauten van het voorjaar jammerlijk heeft gemist, is er gelukkig een door Wim zelf samengesteld boekje over de stinzenflora op zijn werk- en woonterrein.

Groene vingers

Er gaat bijna geen dag voorbij in een kalenderjaar of de verschillende tuinen van de Friese state vergen hun onderhoud, maar vanaf nu tot ver in de (na)zomer is het sowieso overuren draaien. De bloementuin, de fruittuin, de moestuin, de boomgaard, de kas, de siertuin; ze worden met grote vakkennis en evenveel liefde beheerd en vele groene vingers maken licht werk.

Tientallen vrijwilligers zijn dagelijks actief op hun eigen paar vierkante meter. Het is een dynamisch labyrint van kromgebogen lijven met een arsenaal aan spades, harken, knip- en snoeischaren paraat. Kruiwagens rijden af en aan. Mannen en vrouwen plaatsen stokken om te voorkomen dat bezoekers per ongeluk door de stinzenplanten lopen, ze schoffelen de schelpenpaden, ruimen takken en blad, spitten waar nodig grond en plaggen gras af, verwijderen bramen uit slootkanten, vullen de voorraad haardhout aan, binden druivenranken.

Op het grote whiteboard in de werkschuur staan allerhande van dit soort taken en klussen: dwaan is Fries voor “nog doen” en klaer is “klaar”. Al is het natuurlijk nooit écht af, maar morgenochtend gaat de nieuwe ploeg gewoon weer met gezwinde zin van start.

Bekijk ook

Het Koningspad in Friesland: een wandeling van formaat

Noorderland testte 'm uit.

Zuinig in adellijke oase

Kort voor de rondleiding langs nog maagdelijk ogende bloem- en tuinbedden en vruchtbomen aan de vooravond van hun uitbundige bloei, had Jacomine Hoogendam (60) háár deel van de ontdekkingsreis in Jelsum verzorgd. Een tour door de eeuwen in deze adellijke oase, die de naam draagt van zijn belangrijkste bewoners uit de tijdlijn. De Dekema’s. Daarover zo meer.

Er was koffie in de pronkkamer, Het Sael. Gewoon uit de thermoskan geschonken, in simpele witte koppen; het deftige porselein uit de Kangxi- en Ming-periode – in bruikleen van Keramiekmuseum Princessehof – bleef onaangeroerd in de wandkast staan. De visite was natuurlijk niet op de vier laatst overgebleven zetels van rond 1700 gaan zitten; de fraai beklede stoelen met hun hoge rug stofferen alleen de ruimte waar weinig meer “origineel” maar alles museaal waardig oogt.

De schatbewaarster zelf schoof aan onder een kristallen kroonluchter, en wees naar buiten, de wereld die zich achter de dikke velours gordijnen en de blinden voor de ramen weer langzaam openvouwde voor publiek. Een vrouw die duidelijk van aanpakken wist, wars van pocherij of opsmuk. Jacomine had haar sjaal om gehouden deze ochtend, daaronder ‘kleren in laagjes’. ‘Je leert je hier wel warm te kleden,’ had ze gezegd, ‘want we moeten zuinig zijn, anders stook je je hierbinnen helemaal gek natuurlijk.’

Verder lezen

Meer lezen? Het volledige verhaal over Dekema State verscheen in Noorderland 2024-3. Deze voorjaarseditie is te koop via onze webshop en ligt tot 14 mei 2024 in winkels in heel Nederland. Voor deze editie bezochten we onder andere Nationaal Park Weerribben-Wieden, maakten we heerlijke voorjaarsrecepten en volgden we de Aspergeroute in Groningen. Haal dit nummer snel in huis!