Oude tradities
Kniepertjes en nieuwjaarsrolletjes zijn koekjes die traditioneel in Groningen, Drenthe, Overijssel en de Achterhoek worden gebakken. Ze worden gemaakt van hetzelfde zoete beslag, met een basis van boter, bloem, suiker en ei. Het verschil zit 'm in de vorm: beide koekjes komen plat uit het wafelijzer, maar nieuwjaarsrolletjes worden daarna opgerold.
Van oudsher werden de koekjes in de periode voor kerst gebakken. Het was een gezellige bezigheid waarbij het gezin samenkwam bij de houtkachel of open haard. Het wafelijzer werd in het vuur opgewarmd, waarna de koekjes erin konden worden gebakken. Het ijzer werd stevig samengeknepen, vandaar de naam kniepertjes: dat komt van kniep’n, ofwel knijpen. Een deel van de koekjes werd meteen na het bakken met behulp van de steel van een pollepel opgerold.
Na het bakken werden de koekjes in blikken bewaard voor de nieuwjaarsvisite. In december kon er van de kniepertjes worden genoten, terwijl de rolletjes pas in het nieuwe jaar werden gegeten. De platte kniepertjes symboliseren namelijk het jaar dat in december al volledig ontvouwen was, terwijl in het nieuwe jaar alles nog onbekend was: vandaar een opgerold koekje.
Nieuwe tradities
Ga jij dit jaar de oude traditie van de knieperties en nieuwjaarsrolletjes zelf voortzetten? Steek rond kerst en de jaarwisseling de handen uit de mouwen en bakken maar! We leggen uit hoe je deze koekjes zelf maakt.
Ingrediënten:
- 250 gram boter
- 500 gram bloem
- 400 gram suiker
- vanillesuiker/-aroma of citroensap naar smaak
- 3 eieren
- wat extra boter voor het invetten (of gebruik een bakspray)
- wafelijzer
- pollepel
- spatel
- rooster
Zo maak je kniepertjes en nieuwjaarsrolletjes:
- Smelt de boter in een koekenpan.
- Doe de bloem met de suiker en vanillesuiker (of het vanillearoma) in een kom en giet de gesmolten boter erover.
- Voeg vervolgens de eieren één voor één toe en kneed het geheel met de hand.
- Laat het deeg ongeveer een uur rijzen op een koele plek.
- Maak dan van het deeg kleine balletjes, ongeveer zo groot als een euromunt.
- Vet vervolgens met een kwastje de platen van de wafelijzer in met een klein beetje boter, of gebruik een bakspray.
- Doe steeds één bolletje deeg in het wafelijzer en bak het kniepertje tot deze mooi goudbruin is.
- Haal met een spatel het koekje van het ijzer. Rol 'm op met de steel van een pollepel (en pas op dat je je handen niet brandt), of laat het koekje plat. Laat de nieuwjaarsrolletjes en kniepertjes vervolgens op een rooster afkoelen. Daarna kun je er heerlijk van genieten, eet smakelijk!
- nieuwjaarsrolletjes.nl, Levend Erfgoed Groningen
- Adobe Stock