Even naar... Het Jopie Huisman Museum: 'Bij ons hangen geen schilderijen, maar verhalen'

Wie op de N359 vanuit Bolsward richting de zuidwesthoek van Friesland rijdt zou vlak voor het binnenrijden van Workum even naar rechts moeten kijken. Dan zie je het geboortehuis van Workums beroemdste zoon: de eigenzinnige schilder Jopie Huisman. Belangrijker nog: vlakbij dat huis ligt het op het eerste oog nietszeggende meertje de Holle Mar, waar Jopie dag en nacht naar paling zat te vissen.

Zittend in een gammele roeiboot, samen met zijn kameraad Jelmer, doet Jopie op de Holle Mar inspiratie op voor zijn andere liefhebberij: schilderen. Lange tijd is het een hobby waar hij amper mee naar buiten treedt, maar dat verandert eind jaren 60 als Jopie voor het eerst aandacht krijgt in het televisieprogramma Van Gewest tot Gewest. Mensen raken geboeid door de authentieke, pretentieloze Jopie en zijn werk wordt hoog gewaardeerd.

Op 14 juli 1984 worden tijdens een expositie in Nuenen drie dierbare werken van Jopie Huisman gestolen. Jopie is mentaal gebroken en bezweert nooit meer een schilderij uit te lenen of te exposeren. ‘Soms word ik ’s nachts wakker van een nachtmerrie over die schilderijen. Waar zijn ze?’, zegt Jopie later over die traumatische gebeurtenis. Vrienden van Jopie vinden het echter zonde dat zijn werk niet meer wordt geëxposeerd. Ze praten op Jopie in en het idee van een museum wordt geboren. Jopie geeft toe en in 1986 is het Jopie Huisman Museum een feit. Een unieke gebeurtenis, aangezien Jopie de eerste schilder was die bij leven een eigen museum kreeg.

Voddenboer

Jopie is lange tijd werkzaam als voddenboer en leert de zelfkant van de maatschappij goed kennen. Hij heeft een hekel aan de moderne tijd en de onechtheid die dat bij mensen teweegbrengt. ‘Mensen verliezen zichzelf tegenwoordig in de rotzooi,’ zegt Jopie daarover. ‘Alsof een dure auto iets toevoegt aan je werkelijke waarde. Alsof dat je visitekaartje is. Ik ben me er zeer van bewust dat mijn rijkdom niet in het materiële zit, maar uitsluitend in het geestelijke.’

Hoewel er grof geld wordt geboden op zijn schilderijen peinst hij er niet over om ook maar één werk te verkopen: ‘Dat is een kwestie van leven en dood voor mij. Als ik mijn schilderijen verkoop, verkoop ik mijn ziel aan de duivel. Dan zou ik me schuldig voelen.’

Bekijk ook

Sander de Hosson: 'Voeg vooral léven toe aan je dagen' | Noorderland

In de nieuwste herfsteditie van Noorderland spraken we met de bevlogen Drents-Groningse dokter Sander de Hosson.

Zijn levenshouding zorgt ervoor dat hij mededogen heeft voor de, naar eigen zeggen, onaanzienlijke mens. Vrijwel elk schilderij in zijn museum ademt compassie uit. Museumdirecteur Peter Miedema geeft me een rondleiding door het stijlvolle gebouw in Workum en mijn aandacht wordt vrijwel meteen getrokken naar het schilderij Euzie: een getekende lompenkoopman die kromgebogen achter zijn voddenkar een bescheiden kostje probeert te verzamelen. Jopie krijgt Euzie in 1965 zover om speciaal voor hem te poseren. ‘Eén werkdag van Euzie imponeert mij veel meer dan het werk van minister Luns!’, zegt Jopie over dit schilderij.

Verhalenverteller

Het Jopie Huisman Museum wordt niet gesubsidieerd, dus het moet volledig z’n eigen broek ophouden. Twee jaar geleden heeft het museum een flinke renovatie ondergaan en in december wordt een nieuwe vleugel geopend met een tijdelijke expositie van Henk Helmantel, de bekende Groningse schilder van stillevens. Miedema noemt zowel Helmantel als Jopie Huisman de ‘noordelijke realisten’.

Van een museum dat gerund werd door vrijwilligers is het Jopie Huisman Museum inmiddels uitgegroeid tot een heuse onderneming waar, naast de vrijwilligers, topprofessionals worden ingehuurd voor de inrichting en de expositiesamenstelling. En dat zie je terug als je het museum binnenloopt: de gastvrouwen heten je hartelijk welkom en adviseren je om als eerste de film te bekijken waarin het leven van Jopie wordt geschetst.

Naarmate Jopie Huisman steeds meer bekendheid geniet, wordt hij in de jaren 80 en 90 vaker benaderd door de media en treedt hij veelvuldig op in televisietalkshows en documentaires. Daarom zijn de meeste schilderijen in het museum voorzien van een audiofragment, dat je met een zogenoemde “podcatcher” – ook geschikt voor kinderen! – kunt beluisteren. Normaal gesproken zou ik gauw uitgekeken zijn op een geschilderde onderbroek, maar met het commentaar van een boeiende verhalenverteller als Jopie Huisman erbij blijf ik gefascineerd. Of zoals Miedema het zegt: ‘Bij ons in het museum hangen geen schilderijen, maar verhalen.’

Verder lezen

Meer lezen? Het volledige verhaal over het Jopie Huisman Museum vind je in de nieuwste herfsteditie van Noorderland. Deze is nu te koop in winkels in heel Nederland en gemakkelijk online te bestellen via onze webshop. In dit nummer spreken we ook met kunstenares Marte Röling, ontdekken we een paddenstoelenparadijs in de polder en gaan we aan de slag met de lekkerste herfstrecepten. Dit – en nog veel meer! – lees je nu in de nieuwste herfsteditie.