Dobberen in je eigen zwemvijver

Tekst en fotografie: Cora Westerink

Dit verhaal verscheen in Noorderland 2018-4

Natuurlijk, je hebt er een flinke tuin voor nodig. Maar wie die ruimte heeft, zal er zeker weleens over gedacht hebben: een zwemvijver, zodat je heerlijk in alle privacy kunt poedelen in je eigen stukje natuur. Ed en José Rogaar gingen niet over één nacht ijs. Zij lieten hun plan een aantal jaar rijpen. Noorderland nam een kijkje. 

Ze woonden in Delft. Ed is geboren in Leiden, getogen in Delft en werkte bij het creditmanagement van een groot energiebedrijf. José komt uit het Westland en groeide op tussen de kassen. Na hun huwelijk werkte ook zij in Delft en was jarenlang gastvrouw/receptioniste bij een bekend telecombedrijf. Samen hebben ze twee, inmiddels volwassen kinderen. Ed had een droom: in ieder geval één keer in zijn leven een eigen huis bouwen.

Hij is handig, inventief en hij zou graag al zijn ervaring stoppen in een mooi project. Ed: ‘Gaandeweg werd duidelijk dat dat in Delft niet te realiseren was, tenzij de Staatsloterij een keer op de stoep zou staan. Maar langzaam groeide ook het besef dat ik niet oud wilde worden in de Randstad.’ Ze verlegden hun grenzen en zochten in heel Nederland naar een mooie plek. En zo belandden ze eigenlijk toevallig in Vlagtwedde, in de mooie regio Westerwolde. José: ‘Voor mij is de plek heel belangrijk, die moet goed zijn, en deze plek raakte me echt!’

Uitstel maar geen afstel

Ze kochten een vervallen boerenwoning, net buiten het dorp, met een kale akker erachter. José: ‘Ik weet nog dat de notaris ons de sleutel gaf en zei: gefeliciteerd met jullie bouwval!’ Dat was in 2003. Ed was bijna 50 en had het vooruitzicht met 55 met pensioen te kunnen gaan. Dan moest het nieuwe huis er staan.

De oude boerenwoning werd gesloopt en in 2005, op 22 augustus om precies te zijn, werd de eerste steen gelegd voor het nieuwe huis, met hun beider namen er op. Maar ze hadden de tijd tegen. Ed: ‘Die pensioenleeftijd schoof verder op, ik had steeds pech. Het werd 57, 59, 61. Wel kon ik steeds een dag minder gaan werken. Uiteindelijk werd het 65 en negen maanden en hebben we twaalf jaar gependeld tussen Vlagtwedde en Delft.’

Fifty fifty

Maar ze hielden vol en bouwden ondertussen verder aan Eds droom. Ze lieten een tuinontwerp maken door een tuinarchitect. ‘De ruimte was zo groot, daar moesten we even hulp bij hebben om dat in te delen. We wilden alleen maar ronde vormen, we wilden het ruimtelijke behouden en er moest een grote vijver gepland worden. Invullen wilden we zelf doen.’ Aldus geschiedde.

Het ontwerp werd als opzet gebruikt, maar al snel namen eigen smaak en inzicht het over. Groentjes waren ze op tuingebied, de tuin is dan ook ontstaan met de slogan: al doende leert men. Ed: ‘Ik denk dat we 50 procent van de beplanting via internet hebben gekocht en 50 procent in de buurt. We bekeken tuinen in de regio en kwamen vaak met stekken thuis. Vanuit ons werk in Delft, op weg naar het noorden, haalden we in Boskoop even een beukenhaag op. Maar ik ben ook weleens met een aanhanger op pad gegaan om struikjes op te halen, maar die bleken dan makkelijk in de achterbak te passen. We hadden nog geen idee van potmaten.’

Scheuren en vermeerderen

José wijst op een paar grote blauwe hortensia’s. ‘Zie je die? Gekregen voor in huis, in een klein potje. Moet je nu eens zien!’ De grond is erg vruchtbaar op deze plek, alles groeit als kool. De vele siergrassen zijn ook van José. Geduldig scheurde ze ieder jaar de pollen, zodat er nu golvende hagen staan, bijvoorbeeld langs de oprit. ‘Allemaal van een paar plantjes!’ zegt ze trots.

Achter in de tuin ook een “grasseneiland”. ‘Die komen van een kwekerij hier vlak in de buurt. De naaldbomen in de bosrand naast de vijver hebben ook allemaal een verhaal. Dennen die ergens weg moesten, taxus en andere soorten van een mevrouw die, nadat haar man overleed, de hobbykwekerij van haar man opruimde. Allerlei soorten, vraag ons niet hoe ze heten, maar zijn ze niet prachtig? Het voordeel van naaldbomen naast een vijver is dat je geen blad in het water krijgt. En doordat ze groen blijven ligt de vijver zomer en winter beschut.’

Zwemvijver to be

Dat brengt ons vanzelf bij de grote zwemvijver, de blikvanger die glanzend en spiegelend naast het huis ligt. Vorig jaar aangelegd, maar hij zat al vanaf het begin in de planning. Ed: ‘De contouren lagen al vast in het eerste ontwerp, maar we hebben hem later toch 10 meter korter gemaakt. Hij is gelijk al uitgegraven, maar het heeft 12 jaar geduurd voor hij er daadwerkelijk was. Dat had te maken met financiën én we wilden ons heel goed laten voorlichten door verschillende partijen. Het had ook een gewone vijver kunnen worden.’

Jarenlang was de vijver-to-be een soort natuurgebiedje met klaproos, teunisbloem, zaailingen van bomen en heel veel kikkers. Ed legde alvast wat stroomkabels aan en bouwde terrassen en een vlonderbrug die steunt op een viertal eilandjes. Uiteindelijk gingen ze in zee met de firma Theo Gruppen uit Ruinerwold, expert in het aanleggen van zwemvijvers, zoals ze die voor ogen hadden. Ed: ‘Eind juni 2017 ging de schop de grond.’

Masterplan

De zwemvijver past nu prachtig in de tuin, alsof hij er al jaren ligt en je hebt zo geen idee van het masterplan erachter. De mannen van Gruppen hebben de wilde begroeiing verwijderd en de vijver nauwkeurig gevlakt. Voor aanvang hebben Ed en José eerst zoveel mogelijk kikkers geëvacueerd naar het achter het terrein langslopende Ruiten Aa-kanaal.

De contouren zijn uitgezet met een flexibele houten rand, vervolgens zijn de buizen voor het watercirculatiesysteem gelegd en alle bedrading voor de verlichting. De houten rand is de bevestigingsmogelijkheid voor de vijverfolie en de lampen, maar ook voor de blazers en skimmers (soort zuigers). Deze zorgen voor een watercirculatie, die nodig is voor het creëren van evenwicht en dus schoon water. Dat gebeurt op een natuurlijke manier met zuurstofplanten in het moerasgedeelte aan het ene eind, het helofytenveld aan de andere kant van de vijver én een grote zandfilterpomp. Om de energievraag van de pomp op te vangen, kwamen er zonnepanelen op het dak van het huis.

30 “lekkere hapjes”

Ed: ‘In het begin maakten we iedere avond even de skimmers open. Deze zaten dan vol met kikkers. Die leefden jaren op deze plek en kikkers schijnen honkvast te zijn. Met een emmertje brachten we ze naar het kanaal om weer uit te zetten. Het werden er gelukkig steeds minder.’

Dan is er nog een schooltje goudwindes uitgezet, dat de vijver schoon gaat houden van muggenlarven. Goudwindes vermenigvuldigen zich in snel stromend water en niet in een vijver, zodat hun aantal ongeveer gelijk zou moeten blijven. Maar er zijn meerdere factoren waar rekening mee gehouden moet worden als je in een natuurgebied woont.

José: ‘Iedere avond telden we de visjes, 30 in totaal. Tot ik op een dag een prachtig ijsvogeltje ontdekte in de boom naast de vijver. Schitterend blauw. Even daarop: plons! Tot drie keer toe zag ik hem met een oranje visje in de snavel uit het water komen. Ik vrees dus dat we zo nu en dan aan moeten vullen.’

Hartstikke trots

Afgelopen jaren heeft José tot in september kunnen zwemmen in de vijver. Of ontspannen gedobberd op een opblaasbedje al luisterend naar de vogels. Voor Ed moet het echt heel warm zijn, anders geniet hij liever vanaf de kant van het uitzicht. Door de houtwal aan de wegkant en de naaldbomen aan de zijkant, ligt de vijver verscholen en kunnen ze in alle privacy genieten van hun zwemparadijs.

En van de geweldige plek waar ze wonen. Voor ze met het hele avontuur begonnen, spraken ze af dat als één van de twee het niet meer zou zien zitten, ze terug zouden gaan naar hun huis in Delft. José: ‘Ed was vanaf dag één verkocht. Ik ben een strandfreak, houd van de stad ingaan en een terrasje pakken. Zolang we nog op en neer moesten naar het westen, kwam ik wat dat betreft wel aan mijn trekken. Pas sinds vorig jaar kan ik volmondig zeggen: dit is mijn thuis. En dat is maar goed ook, want binnenkort stop ik met werken. Kijk nou eens rond, we zijn hartstikke trots op elkaar! Ed is de kracht, de stratenmaker en timmerman. Ik vul de contouren in, met veel plezier en vooral geduld. En na een lange werkdag zeggen we altijd tegen elkaar: dat hebben die vier handen toch mooi weer gefikst! Niet gek toch, voor een paar kantoorklerken?’

Zwemvijver: zo doe je dat!

Een zwemvijver oogt als een gewone vijver, maar heeft een groot gedeelte zonder waterplanten. Omdat juist waterplanten voor evenwicht en dus helder water zorgen, wordt het gemis opgevangen door een, meestal aan de vijver grenzend, moeras en/of helofytenveld. Dit helofytenveld kan ook elders in de tuin liggen en is dan verbonden met de zwemvijver door een beekloopje of door middel van buizen. Bij zeer grote vijvers is misschien een extra filterinstallatie nodig.

Plan de vijver op een zonnige plek, zodat het water snel opwarmt. Wie van strak houdt, kiest een betonnen bak; voor natuurlijke vormen wordt vijverfolie gebruikt van een zware kwaliteit. De folie mag niet te strak getrokken worden; door de druk van het water trekt elke plooi na het vullen vanzelf glad.

De zwemvijver wordt de eerste maal gevuld met kraanwater, omdat dat schoon is en vrij van ziektekiemen. Door vooraf de meterstand op te nemen, weet je na het vullen ook exact de inhoud van de vijver. De vijver van Ed en José bevat 450 m3 water! Stel het waterbedrijf even op de hoogte, anders denken ze daar misschien aan een lek.

In het zwemgedeelte hoeft geen rekening gehouden te worden met niveaus, de vijver is daar meestal 140 – 160 cm diep. Voor de zuurstofplanten kan een gedeelte gecreëerd worden van 60 – 80 cm diepte. Daar staan de planten in manden en dit gedeelte is ook de schuilplaats voor vissen en andere waterdieren zoals kikkers en salamanders, die de vijver met zijn gezonde en chloorvrije water ook zeker zullen gaan waarderen.

De vijverplanten staan in substraat of lavasplit (nooit potgrond) en gebruiken de fosfaten en nitraten die ze uit het water filteren als voeding en geven (vaak) zuurstof af. In het helofytenveld staat maar een klein laagje water; ook hier staan de planten in split.

Na de aanleg is het wachten tot de planten aanslaan en hun werk doen. Een zwemvijver moet rijpen en dat kan best even duren. Maar als het evenwicht er is, kun je heerlijk verkoeling zoeken binnen de geborgenheid van je eigen tuin.