Eeuwenoude sage uit Friesland: het Vrouwtje van Stavoren

De koopmansweduwe

Wie Stavoren weleens heeft bezocht, heeft haar misschien zien staan: het beeld van het Vrouwtje van Stavoren. Met haar kenmerkende puntmuts tuurt ze over het kalme, zacht golvende water van de haven. Het bronzen beeld is meer dan een kunstwerk; het symboliseert een eeuwenoude sage die onlosmakelijk verbonden is met de Friese stad.

Het verhaal gaat dat het Vrouwtje van Stavoren een rijke koopmansweduwe was. Ze woonde in een prachtig huis in Stavoren en was de rijkste inwoner van de stad: alle kooplieden van de stad samen hadden nog niet zo veel schepen in bezit als de weduwe. Maar tevreden met haar rijkdom was het vrouwtje niet. Ze verlangde naar het kostbaarste bezit op aarde en stuurde een schipper op pad om dit voor haar te vinden.

Bedankt voor je aanmelding! Let op: je ontvangt binnen 10 minuten een mail om jouw e-mailadres te bevestigen.

Inschrijven

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

De voorspelling

De schipper kwam op zijn zoektocht vele rijkdommen tegen: van goud en juwelen tot de mooist vervaardigde meubelen. De ware schat die hij vond, was echter een lading van het mooiste graan dat hij ooit had gezien. Tevreden nam hij het mee terug naar Stavoren, maar daar werd hij niet ontvangen zoals hij had verwacht.

Het Vrouwtje was woedend: zij vond graan helemaal geen rijkdom. Uit woede droeg ze de schipper op om het graan in de haven te werpen, ondanks smeekbedes van de toeschouwers. Er waren tenslotte armen in de stad die het goed konden gebruiken. Een oude man waarschuwde haar: haar overmoed zou worden gestraft, en ook zij zou ooit weten hoe het voelt om te bedelen.

Bekijk ook

Legende van de Wadden: het droevige verhaal van de Amelander weduwe | Noorderland

We vertellen je de droevige legende van de Amelander Weduwe Rixt van Het Oerd die op tragische wijze haar zoon verloor. 

Het Vrouwtje lachte de man uit. Ze trok een gouden ring van haar vinger en wierp die in het water. 'Net zoals ik deze ring nooit meer terug zal vinden, zal ik nooit in de bedelstand vervallen.' Maar niet veel later vond haar dienstmeid de gouden ring in de maag van een vis. Kort daarna kreeg het Vrouwtje te horen dat al haar schepen waren vergaan. Ze verloor alles, van haar mooie huis tot haar gouden ringen. Ook Stavoren leed onder haar hoogmoed: waar het graan in de haven was gegooid, ontstond een zandplaat. Geen schip kon de stad meer bereiken, en zo bleef ook de rijkdom weg.

Verklaring voor de sage

De sage van het Vrouwtje van Stavoren werd waarschijnlijk bedacht om de afnemende welvaart van Stavoren in de 13de eeuw te verklaren. De havens slibden in die tijd dicht, en het zwaartepunt van de handel verschoof naar steden zoals Amsterdam.

Daarnaast vermoedt men dat de legende is ontstaan om de naam van de zandplaat waarop Stavoren staat te verklaren. Deze plaat werd Us Leaffrouwe genoemd, naar Maria, patrones van het klooster in Stavoren. Ook werd het Vrouwenzand genoemd. Toen de oorspronkelijke betekenis van die naam in de vergetelheid raakte, ontstond de legende van het Vrouwtje van Stavoren.

Of ze ooit echt heeft bestaan, weten we natuurlijk niet zeker. Wat we wél weten, is dat het Vrouwtje van Stavoren een fascinerend verhaal is over hoogmoed en een waardevol stuk erfgoed voor de Elfstedenstad Starum.