Redmond O’Hanlon: ‘Drenthe redde mijn leven’

Tekst: Tialda Hoogeveen | Fotografie: Max de Krijger

Dit verhaal verscheen in Noorderland 2020-6

De Britse schrijver en televisiemaker Redmond O’Hanlon en zijn vrouw Marijn verruilden een paar jaar geleden de Randstad voor Drenthe. Ze laven zich aan de eindeloze natuur en vonden er rust en ruimte om te wonen, wandelen en wie weet zelfs het schrijven van een boek.

De witte Drentse keuterboerderij straalt als een Engelse cottage in de warme zon. De ruime tuin biedt ruimte aan enkele zitjes, planten, een vijver en een moestuin. ‘Ik houd van graven,’ zegt Redmond, wijzend op de grond waar zijn vrouw city girl Marijn kennismaakt met de geheimen van slaplanten en andere groenten.

Iconische bakkebaarden

Het kookeiland ademt fijne dampen, Redmond heeft gekookt. Hij haalt een gevulde kip en gebakken aardappelen uit de oven en schept de gebakken champignons en doperwten in een kom. De houten tafel in de tuin is gedekt met een gezellig allegaartje aan servies en bestek, kat Bertie krijgt delen van de kip toegestopt. De vriendelijke Brit met de iconische bakkebaarden oogt ontspannen en gezond. Hij zit boordevol anekdotes en is grappig op een manier zoals je hem kent van televisie. De verrekijker als altijd in de aanslag, net als zijn oude Leica-camera die hem vergezelde op al zijn reizen.

Zijn held Darwin

Nadat Redmond in de jaren 60 afstudeerde op Engelse letterkunde aan de Universiteit van Oxford met een proefschrift over zijn held Charles Darwin - beroemd vanwege zijn evolutietheorie – brak hij in de jaren 80 wereldwijd door met bestsellers als Naar het hart van Borneo, Tussen Orinoco en Amazone en Congo. In de decennia daarna richtte hij zich vooral op zijn wetenschappelijke en journalistieke carrière.

Het was de VPRO die Redmond in 2009 stevig op de kaart zette in Nederland, door hem mee te vragen op haar reizen met de Beagle voor het gelijknamige tv-programma. Redmond kon en kan hier niet over straat lopen zonder dat hij de aandacht trekt van – vrouwelijke – fans. ‘I love it when people stop me on the street.’ Het was in velerlei opzichten een droomreis voor Redmond, waarin zijn passie voor Darwin, reizen en verhalen vertellen samenviel.

In 2012 kreeg zijn populariteit een vervolg in de VPRO-reisserie O’Hanlons Helden, waarin de auteur en avonturier in de voetsporen trad van zijn 19^de–eeuwse helden: ontdekkingsreizigers. ‘Nederland heeft mij mijn leven teruggegeven,’ vat hij deze succesjaren samen.

Een huis vol boeken

Hij verruilde het Engelse platteland voor de Amsterdamse Plantagebuurt, scheidde van zijn vrouw en trouwde met de 12 jaar jongere Marijn Wijnands. Met haar strijkt hij na twee jaar Amsterdam neer in Almere, waar Redmond is uitgenodigd als writer in residence: als bekende schrijver mag hij verblijven in een speciaal voor schrijvers ingericht huis. ‘Ik vond Almere eigenlijk erg fijn,’ blikt hij terug. ‘We woonden vlakbij de Oostvaardersplassen. Maar we moesten het huis verlaten om plaats te maken voor een andere schrijver. Bovendien wilde ik mijn 10.000 boeken wel graag eens uit de opslag halen en kwijt kunnen in een huis. Dat lukte niet in Amsterdam, dus gingen we verder zoeken.’

Dat het stel in Drenthe is neergestreken, is te danken aan Marijn die vanuit haar kindertijd goede herinneringen had aan die provincie. Ze vielen voor een ruim huis met dito tuin in Koekange, dat stil aan een doodlopende weg staat en waar je je even ver weg van de wereld waant. Het huis staat inderdaad, waar je ook kijkt, vol met boeken. En daar waar geen boeken staan, zijn de muren, kasten en tafels gevuld met tekeningen, schilderijen, foto’s, dierenskeletten, etnografica en andere herinneringen aan de talloze reizen die Redmond maakte.

Who needs mountains?

Drenthe bevalt ze goed. ‘Het is een prachtig gebied, who needs mountains? Er is veel natuur, I enjoy it. Ganzen, vliegen over ons huis en zelfs de slangenarend hebben we een paar keer zien overvliegen! In onze tuin zien we naast veel vogels de hermelijn, egel en eekhoorn. Mijn eerste appelvink en klapekster ooit zag ik hier.’

Marijn valt hem bij. ‘In het begin moest ik hier erg wennen. Maar als kind al was ik al heel erg geïnteresseerd in de natuur, door Drenthe en Redmond komt dat allemaal weer boven. Door de stilte die is ontstaan sinds corona, krijg ik weer een beetje dat gevoel van mijn kindertijd en heb ik meer oog voor de schoonheid van de natuur.’ Redmond: ‘Marijn neemt me uit wandelen, om me gezond te houden. Naar het Koekangerveld bijvoorbeeld, het is er prachtig, we zien er vaak zwarte spechten.’

Harmonie en rust gevonden

Het stel straalt harmonie uit, beiden vonden rust bij elkaar en in hun cottage. Langzaamaan leren ze mensen kennen in het noorden en Marijn, geschoold aan de Rietveld Academie, is laaiend enthousiast over haar opleiding aan de Schrijversvakschool in Groningen, de stad waar Redmond later dit jaar – deo volente – een lezing gaat houden in Forum en al eerder colleges gaf aan de universiteit.

Ook zijn ze enthousiast over het Drents Museum in Assen. Redmond: ‘I love it! Ik houd van het werk van de Drentse kunstenaars. Tijdens die prachtige Irak-expositie liep ik door het museum, ik merkte dat ik achtervolgd werd door een man. Ik dacht nog even: misschien heb ik sjans. Ik stopte en vroeg hem of hij me volgde, waarop hij dat beaamde. Het bleek de museumdirecteur te zijn die mij graag persoonlijk een rondleiding wilde geven!’ Ook Museum De Proefkolonie over de Koloniën van Weldadigheid wist Redmond te vinden; hij had de eer het te mogen openen.

In de afkickkliniek

Je zou kunnen zeggen dat Drenthe Redmonds leven redde. Na een crisis kwam Redmond terecht in de afkickkliniek in Hoogeveen. ‘We zijn niet gewend aan heel beroemde mensen hier,’ zei de directeur tegen Redmond. ‘Maar we zullen proberen je zo normaal mogelijk te behandelen.’ In de kliniek was er aandacht voor een aspect van zijn leven dat hij nooit serieus aandacht had gegeven: zijn traumatische jeugd en de daaruit voortkomende depressies en verslavingen. Nooit eerder had Redmond therapie gevolgd, alcohol en drugs verdoofden wat hij niet wilde voelen. ‘In Amsterdam had ik geen reden om te stoppen, hier wel, hier is het prachtig en vredig.’

Als kind al wist Redmond dat hij schrijver wilde worden. ‘Ik was vijfenhalf jaar oud toen ik een verhaal schreef over een tijger in de domineestuin, mijn vader was dominee. Ik was een jongen die werkelijkheid en fantasie niet uit elkaar kon halen.’ Op latere leeftijd ontwikkelde hij een grote liefde voor ontdekkingsreizigers en biologie, met name voor de evolutiebiologen Darwin en Wallace. Het waren wanklanken in het protestante huize O‘Hanlon waar het scheppingsverhaal de enige waarheid was, Redmonds fascinatie werd veroordeeld als duivels. ‘Je wilt goedkeuring van je vader, zelfs als je hem niet aardig vindt.’ De afkickkliniek bood hem traumatherapie aan, EMDR. En nu is hij dus anderhalf jaar nuchter en liggen de depressies achter hem. ‘Ik mis het drinken dagelijks, vooral ‘s avonds. Maar de ochtenden zijn beter,’ zegt Redmond peinzend.

Leven vol verrassingen

Nu er puin is geruimd en de drank in de kast blijft staan, lijken de omstandigheden voor het schrijven van een boek er weer te zijn. Marijn: ‘Hij heeft ideeën voor wel 12 boeken! Het zou fantastisch zijn als hij weer zou schrijven.’ Maar Redmond aarzelt. ‘Ik zou het graag willen, maar ik kan toch niet dat niveau van toen evenaren. Dat blokkeert me. Die drie boeken heb ik in één keer geschreven, achter elkaar, op cocaïne en speed.’

Maar wie had jaren geleden gedacht dat Redmond een ster zou worden op de Nederlandse televisie, dat hij een nieuwe liefde zou vinden? En wie had een paar jaar geleden gedacht dat ze zouden neerstrijken in Drenthe en dat Redmond na een crisis zou afkicken? Het leven zit vol verrassingen. Wie weet is het schrijven van een nieuw boek er een van.