Tot en met 19 juni 2022 is in Museum Wierdenland in Ezinge de tentoonstelling 'Kiek! Opgraving in beeld' te zien. Museum Wierdenland toont in samenwerking met het Groninger Instituut voor Archeologie (GIA) van de Rijksuniversiteit Groningen een selectie van de meer dan 500 foto’s die zijn gemaakt van de opgraving in de wierde van Ezinge (1923-1934) onder leiding van archeoloog Albert van Giffen. Een eeuw geleden en toch zoveel foto’s: het was toen al duidelijk dat er op archeologisch gebied iets bijzonders gebeurde in Groningen.
Het is overigens niet alleen bij foto’s gebleven. Kort geleden heeft de Rijksuniversiteit Groningen namelijk een filmpje van de opgraving ontdekt. Met het tonen van dit bewegend beeld gemaakt rond 1932 heeft Museum Wierdenland de primeur. Er zijn geen andere filmopnames bekend. Het is sowieso erg bijzonder dat een opgraving uit die tijd op film staat.
Daan Raemakers, hoogleraar archeologie van Noordwest-Europa en directeur van het GIA, over het nooit eerder vertoonde filmpje van de opgraving: “De bewegende beelden geven een uniek inkijkje in de uitvoering van de opgraving. Van het tekenwerk tot de afvoer van de grond met de kipkar. Door het perspectief van de filmer lijkt het net alsof je zelf deelneemt aan de opgraving!”
Even snel een ‘kiekje’ schieten zoals nu was in de jaren 1930 niet mogelijk. De fotograaf moest een zware houten camera over het opgravingsterrein slepen en legde daarmee alles nauwkeurig op glasplaten vast. De foto’s zijn scherp en konden daarom behoorlijk worden uitvergroot. Zo komen de mensen en de resultaten van hun graafwerk in de wierde van Ezinge echt tot leven. Hoewel niet bij iedere foto is aangegeven wie de maker ervan is, wordt aangenomen dat dit in de meeste gevallen L. (Bertus) Postema is. Postema was in vaste dienst bij Van Giffen als fotograaf en tekenaar.
Ezinge is een begrip in de internationale archeologie, omdat Van Giffen hier voor het eerst een gedeelte van een wierde structureel en met nieuwe opgraaftechnieken grootschalig heeft onderzocht. Hij kwam erachter dat men in Noord-Europa 2500 jaar geleden niet in primitieve hutten woonde, zoals altijd werd gedacht, maar in behoorlijk grote boerderijen, die ook nog eens goed bewaard waren gebleven.
In deze tentoonstelling gaat ook aandacht uit naar archeoloog Piet Kooi (1943-2020). Met Kirsten van der Ploeg schreef hij het boek ‘Ezinge, ijkpunt in de archeologie’, waarin de foto’s van de opgraving van Ezinge centraal staan. Kooi maakte de foto’s toegankelijk voor een breder publiek. Niet alleen door de publicatie van het boek, maar ook door de tekeningen die hij maakte bij de foto’s waarop hij de verschillende restanten van gebouwen in kaart bracht.
Bron: Museum Wierdenland | Beeld: Rijksuniversiteit Groningen, Groninger Instituut voor Archeologie
