Duurzame kaarsen maken

Dit artikel verscheen in Noorderland 2019-8.

Een eigen kaars maken. Leuk toch? Zeker in deze donkere dagen. Niet van oud kaarsvet, maar van natuurlijk koolzaadolie. We beginnen simpel, met een gewone stompkaars.

Claire Keizer is twee jaar creatief met kaarsen. Ze heeft een atelier aan huis, dat vol staat met kaarsen in allerlei kleuren en vormen. Zoals de Martinitoren, met een lont die uit de torenspits steekt. Maar ook kunstige bollen en levensechte kalebassen liggen klaar. Deze kunstige kaarsen zijn via diverse verkooppunten, te vinden op haar website, te koop.

Claire begon haar kaarsencarrière met twee tonnen gewoon kaarsvet die ze kreeg, maar al snel stapte ze over op koolzaadwas, een milieuvriendelijk alternatief. ‘Zo zet ik slechts een kleine ecologische voetafdruk,’ legt ze uit. ‘Met een extra goed gevoel ga je met deze workshop écht duurzame kaarsen gieten. Deze koolzaadwas wordt gewonnen uit de olie van de Europese geteelde koolzaden. Van de olie wordt de poederachtige koolzaadwas gemaakt. Deze is uitwasbaar op 60 graden. Gebruikte pannen en gereedschappen zoals lepels om mee te roeren, kunnen gewoon mee in de afwas,’ vertelt ze voordat ze begint.

Benodigdheden (voor drie kaarsen):

• 500 gram koolzaadwas
• Lont (genoeg voor drie kaarsen)
• PVC buis
• Afsluitdopje
• Stokje
• Naald met een scherpe punt
• Maatbeker
• Lepel
• Pannetje voor de koolzaadwas
• Iets grote pan met waar waar het pannetje met de koolzaadwas in past

Aan de slag

Stap 1: de was laten smelten
Doe de koolzaadwas in een passende pan en zet deze pan in een iets grotere pan met water (au bain-marie verwarmen).
Breng het water aan de kook. Het water hoeft niet te blijven koken maar het moet wel goed heet blijven. Als alle was gesmolten is, heeft de was een temperatuur van zo’n 80 graden. De gesmolten koolzaadwas is dan nog te heet om te gieten.

Stap 2: de mal klaar maken voor het gieten
Prik met een naald een gaatje precies in het midden van het rode dopje.
Rijg een stuk van de lont door het gaatje, zorg daarbij voor 1 centimeter lont aan de onderkant en 3 centimeter lont boven de rand van de mal. De bovenkant is de kant met de twee gaatjes.
Zet het rode dopje stevig op de onderkant, de kant waar geen gaatjes in zitten. Zorg er daarbij voor dat de lont in de buis komt te liggen en niet per ongeluk tussen het dopje en de buis vast blijft zitten.
Pak de lont in het buisje. Zorg ervoor dat er 1 centimeter lont aan de onderkant door het gaatje van het rode dopje hangt en boven 1 centimeter boven de rand van de mal uitsteekt. De V van de lont moet in de kaars naar beneden wijzen, zo brandt de kaars het mooist.
Leg het stokje over de mal en leg de lont over de bovenkant van het stokje.
De mal is nu klaar om gegoten te worden.

Stap 3: de kaars gieten
Giet de was over in een maatbeker, zo kun je netjes gieten. Wanneer de was te veel is afgekoeld kan deze weer terug in de pan om op te warmen. Zorg dat de mal stevig en vrij staat.
Giet de was in de mal tot ongeveer 2 centimeter onder het stokje. Doop de lont die boven de was uitkomt in de was, leg de lont over het stokje en knijp de lont met de was een paar seconden op het stokje vast.
Wanneer de was afkoelt, gaat het krimpen. Er ontstaat dan waarschijnlijk een zogenaamd gietgat. Prik dan met een staafje (satéprikker of dunne breinaald) twee gaten naast de lont en vul deze met goed hete was. Afhankelijk van de temperatuur van de was en de temperatuur van de omgeving kan het nodig zijn om nog een keer een beetje bij te gieten. Blijf ook daarom bij de eerste keer gieten ruim onder het stokje.

Stap 4: het lossen van de kaars
De kaars gaat nu helemaal stollen en is na ongeveer 3 uur klaar om uit de mal gehaald te worden. De was is nu wat gekrompen en los van de wand gekomen.
Voordat je de kaars uit zijn mal haalt, laat je hem met de onderkant één keer met een harde klap op stevige ondergrond komen.
Dan haal je het stokje uit de mal en haal je het rode dopje er af. De kaars komt nu gemakkelijk uit de mal.

Dit proces herhaal je voor de tweede en derde kaars. Veel succes!