Tekst: Ankie Lok | Fotografie: Jikkie Piersma en ThomasVaer Fotografie - VVV Waterland van Friesland
Krakende schepen, water vol vis: in Heeg, Gaastmeer en Workum floreerde twee eeuwen lang de handel in paling. De gevangen “iel” werd in grote aken levend en wel naar Londen verscheept, om daar te worden verkocht. VVV Waterland van Friesland zette een fietstocht uit waarop je deze bijzondere geschiedenis zelf ontdekt. Noorderland legde deze afwisselende en leerzame route af op een zonnige lentedag.
Heeg zou je ook wel Friesland in het klein kunnen noemen. Door het dorp met klinkerstraatjes en kerktorens stroomt een labyrint van vaarten, kanalen en slootjes, en in het zuiden ligt het uitgestrekte Heegermeer. De eerste halte van vandaag, midden in Heeg, is de Syl. Vanaf deze kade kijk je uit op de Helling, de scheepswerf waar ooit palingaken werden getimmerd, en zo duiken we meteen in de geschiedenis waar de fietsroute van VVV Waterland van Friesland langs voert. Bij de eerste halte liggen flink wat verhalen voor de boeg, die je meteen een goede indruk geven van de ooit bloeiende palinghandel.
Succesvolle ondernemers
De belangrijkste naam om deze dag te onthouden is Visser: een familie van succesvolle ondernemers die met levende paling op Londen voeren. Halverwege de 19de eeuw werd deze familie de eigenaar van de Helling. Een kleine eeuw eerder al, in 1782, liet koopman en zeehandelaar Anne Wiegers Visser hier een woning bouwen. Anno 2023 is het nog steeds een opvallende verschijning: een witgepleisterd huis met de naam “Siet u Selfs” in de bocht van het water. Op deze zonnige ochtend straalt het je tegemoet. Verderop aan de Syl staat het pand waar de zoon van Anne Wiegers Visser woonde, die palinghandelaar was, en waar de generaties Visser ook scheepszeilen maakten.
Bij de Helling ligt de Korneliske Ykes II aangemeerd, een reconstructie van een palingaak uit 1872. In het zomerseizoen zijn er avondvaarten te boeken (dinsdag en donderdag). In 2019 maakte de KY II zelfs de oversteek naar Londen, in de geest van de schepen die haar ooit voorgingen. Op deze kalme voorjaarsochtend ligt de aak bewegingloos in het spiegelgladde water. Meerkoeten en eenden krijgen wat brood toegeworpen vanaf de overkant, er klinken stemmen over het water en de serveerster van restaurant d’Ald Wal komt op het terras vragen of ze nog een kopje koffie kan inschenken. Op deze plek als een ansichtkaart zou je haast vergeten dat je hier bent voor een fietstocht. Vooruit, op de pedalen!
Meer lezen
Verder lezen? Het volledige verhaal over Geert verscheen in de nieuwe Eropuitspecial van Noorderland. Deze speciale editie is nu te koop via onze webshop en ligt nog tot 27 juni 2023 in de winkels. Deze editie zit vol inspiratie voor mooie ontdekkingstochten in het noorden: we ontdekken de vlasvelden van Friesland, bezoeken vestingdorp Bourtange en sommen de mooiste routes op. Dit – en nog veel meer – lees je nu in de Eropuitspecial!