Gemaal De Waterwolf bestaat 100 jaar

Precies een eeuw geleden werd De Waterwolf geopend: de reus in het Reitdiep heeft sindsdien de taak het Groningse en Drentse land droog te houden. Machinist Willem Alberts bestiert dit imposante gemaal al bijna 38 jaar. ‘Als we straks weer regenachtige dagen krijgen, wil ik wel weer pompen.’

Muisstil is het op een voorjaarsdag in de Groningse polder. Het Reitdiep strekt zich spiegelglad uit tussen de weiden en onder een strakblauwe lucht. Maar dan haalt Willem Alberts een hendel over. Een doffe knal, een toon die fluitend opstijgt om over te gaan in een ratelend stampen, zoals van een aggregaat. Tot slot een sissend pufje: dat was het. Gewoon om even te demonstreren hoe het klinkt als ze hier aan de slag moeten.

Voor De Waterwolf zijn dit de rustige maanden. Het water dat nu in Groningen en Drenthe in de kanalen en sloten staat, willen ze graag vasthouden. De manshoge machines staan er kalmpjes bij. ‘We zijn 365 dagen per jaar stand-by,’ zegt Alberts. De machines zijn heel simpel weer op te starten, vindt hij. ‘Maar voordat je alles aan de gang hebt, ben je wel anderhalf uur verder.’

Bodem als een soepbord
In de nattere seizoenen geldt: als de waterstand op het Van Starkenborghkanaal 10 centimeter te hoog is, begint De Waterwolf te pompen. Op jaarbasis komt dat neer op 60 tot 70 dagen, hoofdzakelijk tussen november en februari. Het heeft allemaal te maken met neerslag en wind, legt Alberts uit. Hij staat bij een wandkaart die hoogteverschillen aangeeft. Delen van Groningen en Drenthe kleuren donkerblauw: 2 meter beneden NAP. En dat is een risico. ‘De bodem is hier en daar net een soepbord. Normaliter loopt het water via de natuurlijke weg richting de Waddenzee, door de sluizen bij Lauwersoog. Maar in de herfst en bij hoosbuien draait de wind meestal naar het noordwesten. Dan krijg je opstuwing van de zee en gaan de sluizen dicht. Wij pompen het overtollige water naar het Lauwersmeer, waarna bij afnemend peil de sluizen weer open kunnen.’

In 24 uur verstouwt De Waterwolf 6 miljoen kuub. En dat is veel, aldus Alberts. Bij zo’n getal kun je je als leek weinig voorstellen. ‘Om een beeld te krijgen: als ze op Lauwersoog de schuiven omhoog trekken, gaat er bij normaal tij 4 tot 5 miljoen kuub per uur doorheen. Daar moeten wij dus bijna 24 uur voor pompen.’
De Waterwolf en het beroemde Ir. D.F. Woudagemaal, bij Lemmer, waren jarenlang de grootste van Europa. Maar waar het Friese stoomgemaal nog slechts af en toe in bedrijf is en dan het NOS Journaal haalt, is De Waterwolf anno 2020 volop in werking. De Groningse kolos bemaalt 100.000 hectare, waarvan 30.000 in Drents gebied, van Uithuizen tot Smilde en via Marum weer omhoog richting Electra, zoals het gehucht in de volksmond heet. Daarmee neemt het gemaal krap 70 procent van het huidige waterschap Noorderzijlvest voor zijn rekening.

Bedankt voor je aanmelding! Let op: je ontvangt binnen 10 minuten een mail om jouw e-mailadres te bevestigen.

Inschrijven

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

Meer lezen? Dit artikel staat in Noorderland 2020-5. Dit nummer is te koop in de winkels of bestel 'm hier!