Lees Le petit prince nu ook in het Gronings, Drents en Fries


Tekst: Ankie Lok | Foto: Adobe Stock

Een piloot krijgt pech in de Sahara, waar hij een kleine blonde prins van een andere planeet ontmoet. In hun gesprekken komen ze tot wat er werkelijk toe doet in het leven. Dit veelgelezen verhaal van Antoine de Saint-Exupéry is deze zomer, 80 jaar na de oorspronkelijke uitgave, in het Gronings verschenen. Het is een trend om dit boekje in kleine talen uit te brengen, waaronder ook het Drents en het Fries. Een inkijkje in het werk van ‘onze’ woordkunstenaars.

Legendarische passage

‘Je zainen allain mor goud mit t gemoud. t Wezenleke is veur t oog onzichtboar.’ Je leest de Groningse vertaling van deze legendarische passage uit de wereldliteratuur. Dat het oorspronkelijk Franstalige verhaal de status van een klassieker geniet, legt misschien nog wel wat extra druk op de schouders van vertalers.

Toch lijkt Klaas Pieterman (79) daar weinig last van te hebben. In de voorkamer van zijn oude pastoriewoning op het Groningse Hogeland heeft hij op tafel allerlei boeken uitgestald: Nederlandse vertalingen die door de jaren heen zijn verschenen, andere titels van de auteur en natuurlijk woordenboeken.

'Gewoon een ouderwetse opleiding'

Slechts vier boeken had Pieterman bij de hand tijdens het vertalen: zijn eigen schooleditie van Le petit prince uit 1956, waarin hier en daar alvast een woordje is vertaald in de kantlijn, een Frans woordenboek en werkwoordenboekje, en het Groninger woordenboek van K. ter Laan. De beroemde passage wist Pieterman een heel Gronings karakter mee te geven: van het hart maakte hij het gemoed. ‘Hart kan ook wel, maar dat lijkt me wat Nederlandser. Volgens mij zit het gevoelsleven van een Groninger veel meer in het gemoed.’

Een talenwonder vindt Pieterman zichzelf beslist niet. ‘Welnee. Ik heb gewoon een ouderwetse opleiding gehad.’ Met die opleiding doelt hij op de ulo in Appingedam, de kweekschool in Groningen, het staatsexamen gymnasium en vervolgens de studie theologie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Al die jaren was hij het gewend om in het Frans te lezen. Later, toen hij zelf twee jonge kinderen had, herlas hij elk jaar Le petit prince voordat het gezin op vakantie ging. ‘Dan zat ik weer wat beter in mijn Frans.’

Groningse betekenissen

Met een schriftje en een potlood ging Pieterman aan de slag. Gewoon vanaf pagina één, eerste zin. Soms gaf het woordenboek in het Nederlands meer betekenissen. ‘Dan moet je zoeken naar een van die betekenissen waar je mooi Gronings van kunt maken.’

Na zijn vertaling van een hoofdstuk op papier, in een sierlijk handschrift, tikte Pieterman de tekst over in de computer. ‘Op het scherm ging ik letten op de leesbaarheid. Ik maakte de tekstkolom smaller en zo las ik alles telkens opnieuw als ik weer een hoofdstuk vertaald had, ook hardop. En dan verplaatste ik weleens een woord omdat het ritmisch beter uitkwam. Zo wordt de tekst soepel leesbaar.’ Tussendoor liet hij zijn werk af en toe even rusten. Over de klus heeft hij zo’n twee jaar gedaan.

Lees verder

Meer lezen? Het volledige verhaal over Le petit prince verscheen in Noorderland 2023-7. Deze editie is nu te koop via onze webshop en ligt nog tot 14 november 2023 in de winkels. In dit nummer lopen we in de voetsporen van Van Gogh en bezoeken we het sprookjesachtige landgoed van de Fraeylemaborg. Daarnaast gaan we aan de slag met heerlijke herfstrecepten. Dit – en nog veel meer – lees je nu in onze nieuwste editie!