Beleef het Hart van Drenthe: 8 uittips

In het Hart van Drenthe zien we de contouren van een nieuwe wildernis, waar voorheen efficiënte bosbouw nog leidend was. Boswachter Evert Thomas kent het gebied als zijn broekzak. Wat valt er allemaal te beleven?

1. Uitkijktoren Holmers-Halkenbroek
Midden in het beekdal leidt een wenteltrap je 14 meter de lucht in. Prachtig natuurlijk, zoals elk uitzicht, maar Evert weet waarop je kunt letten om het panorama te lezen: ‘Je ziet hier een “wollig” gebied met wilgenstruwelen, en in het midden een nat lisdoddemoeras van een flinke oppervlakte, door kwelwater dat uit de grond komt. Daaromheen zie je bossen met wilgen en elzen, die richting de rand steeds hoger worden. Daar staan nog bomen die hier ooit zijn aangeplant. Echt een mooi landschap.’

2. Bos van Schoonloo & beekdal Elperstroom
De wildernis die het Hart van Drenthe uiteindelijk moet worden, zie je hier al ontstaan. De scherpe overgangen in het landschap verdwijnen, vertelt Evert: ‘De laagtes worden weer natter, het beekdal wordt gevarieerder. Met elzenbroekbosjes en wilgenstruweeltjes wordt het verrassend afwisselend.’ Ook kun je hier donkerbehaarde grazers tegenkomen: galloway-runderen, een ras zonder hoorns, die eveneens bijdragen aan de natuur. ‘Dode dieren en nageboortes trekken bijvoorbeeld raven aan, die vinden dat fantastisch. En het zijn heel tamme beesten, dat vinden we voor onze bezoekers ook wat waard.’

3. Esdorpen
Wijs het middelpunt van Drenthe aan, en je vinger hangt waarschijnlijk boven Elp. Met nog geen 400 inwoners is het tevens het kleinste dorp in het Hart van Drenthe, waar verder Schoonloo, Grolloo en Hooghalen op de kaart staan. Alle vier zijn het esdorpen die ontstonden in de (vroege) middeleeuwen. Elp geniet in archeologische kringen internationale bekendheid als naamgever van de Elpcultuur, die zich ten noorden van de IJssel uitstrekte tot in Duitsland, zo’n duizend jaar na de hunebedbouwers. Toch een mooie gedachte in de dorpsstraten met alle gemakken van nu.

4. Herinneringscentrum Kamp Westerbork
Verscholen in de bossen van Hooghalen, destijds nog op de uitgestrekte heide: het doorvoerkamp voor joden, Sinti, Roma en verzetsmensen. Per spoor werden zij op bevel van commandant Albert Konrad Gemmeker gedeporteerd, meestal naar de vernietigingskampen Auschwitz of Sobibor. Een van de meest beladen plekken in Nederland uit de periode 1940-45: vanuit hier gingen meer dan 100.000 mensen op transport, slechts een enkeling keerde terug. Het herinneringscentrum vertelt deze geschiedenis, grotendeels aan de hand van persoonlijke verhalen. Leestip: In Dépôt, het dagboek van journalist Philip Mechanicus (1889-1944), die op indringende wijze verslag deed van de routines in het kamp.

5. C + B Museum
I keep on looking/ For a reason which is not here, zong Harry Muskee in de hit Window of My Eyes uit 1968. De inspiratie zou hij hebben opgedaan bij het Grolloërveen. Een opschrift op een zwerfkei, aan de noordrand van het veen, getuigt ervan als eerbetoon (opmerkelijk genoeg onder vermelding van het jaartal 1967). De frontman van Cuby + Blizzards was in Grolloo neergestreken wegens liefdesverdriet, zo weet het museum ter plaatse te melden. Dat is gevestigd in de boerderij waar Muskee woonde in de hoogtijdagen van de bluesband.

6. Brug over Grolloërveen
Een knap staaltje infrastructuur is deze houten wandel- en fietsbrug uit 1994. De houten planken werden in 2016 één voor één vervangen, een flink karwei terwijl de brug gewoon toegankelijk bleef. In het veenlandschap hebben onder meer heikikkers en adders hun habitat gevonden. De vennen liggen er in de winterkou spiegelglad bij, in de verte doemen de dennen op boven de mist. Ook hier wordt de geschiedenis tastbaar: je komt langs een zogenoemde tjasker, een molentje dat turfstekers gebruikten om het veen droog te malen (wordt voorjaar 2022 herplaatst na renovatie).

7. Wandelen & fietsen
- Veenpluisroute: 7,3 km, boswachterij Grolloo. Een wandelblogger noemt dit ‘waarschijnlijk in alle jaargetijden een natural beauty’, tussen de bomen, maar ook langs vennen en over een stukje Grolloërveen. Voor de veenpluiservaring – overal wiegend wit om je heen! – moet je hier in juni naartoe.
- Wolvenspoor: 5 km, Schoonloo/Elp. De pootafdrukken leiden je langs een avontuurlijke route. Géén kaarsrechte brede paden, maar kronkelweggetjes door verwilderd bos, met soms een omgewaaide boom voor je voeten. Ook struin je over de heide en door het beekdal.
- Drentse Bosroute: 42 km (fiets), voor de meest complete indruk van het Hart van Drenthe. De fietser die graag kilometers maakt of op de e-bike zoeft, krijgt in deze rondtocht alle highlights te zien, van de radiosterrenwacht bij Hooghalen en het Elperstroomdal tot een recreatieplas (’t Loomeer) en zandverstuiving (Heuvingerzand).

8. Eten & overnachten
- De Loohoeve, Schoonloo: heb je iets speciaals te vieren? Dit restaurant heeft een Michelin-ster. De jonge chefs Jeroen en Marleen Brouwer kookten eerst elders de sterren van de hemel en begonnen acht jaar geleden aan hun eigen avontuur, met lokale ingrediënten uit het seizoen.
- Winterwoods: een wel heel bijzondere natuurervaring krijg je een Mongoolse yurt in de dichte bossen rond Elp. Overdag kun je meedoen met workshops (yoga, koken boven vuur, houthakken) of de spieren ontspannen in de Finse sauna. Deze pop-upcamping, een initiatief van natuurreisorganisatie Travelbase, is er tot en met februari.

Meer lezen? Het volledige verhaal over het Hart van Drenthe verscheen in Noorderland 2021-8. Dit nummer is nu te koop in onze online webshop en in de winkels, zoals boekhandels en supermarkten. In dit nummer doken we onder andere de keuken in en maakten we heerlijke feestgerechten. Ook gingen we dansen in Stad, spraken we met kunstenaar Harry Arling en gingen we aan de slag met een mooi boeket van winterbloemen. Dit, en nog veel meer, lees je nu in de nieuwste editie van Noorderland!