De Molenmakers: liefde voor ‘t Friese werkpaard

In de werkplaats van een eenvoudig terpdorp, aan de voet van de Waddenzeedijk, klinkt het nijvere lied van de arbeid. Met beitels, schaven, gutsen, liefde en kennis van generaties worden al 120 jaar de onderdelen gemodelleerd van dé iconen in ons landschap: molens. Hollandser wordt het niet. Maar er is ook zorg om het behoud van ons collectieve erfgoed, want zonder opleiding tot molenmaker dreigt een nijpend tekort aan vaklui.

Hoe wordt iemand molenmaker? Simpel: je raakt ermee besmet en het wordt a way of life. Zo vergaat het de meesten tenminste in deze branche. Neem Johannes Kooistra (51), die is al een leven lang verslingerd aan de illustere werkpaarden die zijn Friese thuisland stofferen. Zijn opa was bakker en als jonge jongen ging-ie dan wel eens mee naar de molen van Joure; daar werd het graan van boeren uit de omtrek vermalen tot meel. ‘Och, ik vond dat meel niet zo interessant, maar was wél meteen gefascineerd door de molen. Ik werd geraakt door de werking van dat mechaniek, vond het meteen machtig mooi.’ Precies zo verging het z’n kompaan in de werkplaats. Rolf Dijkema (38) weet het nog precies, hij was 14 jaar toen de vonk oversloeg. ‘Ik kom zelf niet uit een molenaarsfamilie, maar we hadden wél een hele mooie staan in het dorp waar ik geboren en getogen ben; de Feanstermûne in Surhuisterveen. Ik ben er eens gaan kijken omdat ze wel wat hulp konden gebruiken en toen was ik verkocht. De oude technieken grepen me. Er was gelijk een klik.’

Een tik van de molen
Hun eerste kennismaking legde zodoende de basis voor een levenslange passie, vertaald in werk én hobby. Rolf is nu al 25 jaar een van de vrijwillig molenaars in Surhuisterveen. Johannes draait actief op de molens in Joure, in Bolsward én gewoon thuis in Sintjohannesga, waar hij samen met zijn vrouw Nynke Vellinga – ook molenaar - de oude poldermolen De Hersteller bewoont. De twee wekken er ook hun eigen stroom mee op.

Beide mannen werken alweer jaren met veel plezier bij De Molenmakers (“sinds 1901”) in Tzummarum, en weten dat er meer bij komt kijken dan een goed timmermansoog alleen. Als je een gedegen houtbewerker bent, wil dat nog beslist niet zeggen dat je ook in de wieg bent gelegd voor het vakmanschap van molenmaker. ‘De molen moet je intrigeren én je moet begrijpen hoe-ie werkt,’ zegt Johannes en zijn collega Rolf knikt instemmend: ‘Ach weet je, je moet gewoon een tik van de molen hebben gehad.’

Verder lezen? Het volledige verhaal over de Molenmakers verscheen in Noorderland 2021-7. Deze editie is nu te koop in de winkel en onze webshop. Hierin lees je onder andere meer over de toekomst van de molenmaker: goede vaklieden verkrijgt de sector via de praktijk en de belangstelling bij de jongere generatie om molenmaker van beroep te worden is niet bijster groot. ‘Waarom zou ik timmerman worden als ik m’n geld gemakkelijker kan verdienen met een baan op kantoor?’ stelt Rolf Dijkema een retorische vraag.