Schatzoeken in Slochteren

Tekst: Jolanda de Kruyf | Verhaal: Karla Ubels | Fotografie: Jan Duker

Met de vorming van het nieuwe Midden-Groningen is een oude, legendarische gemeente opgeheven. Maar de vele karakteristieke elementen langs het lint van de Woldstreek blijven gelukkig bewaard. Slochteren heeft genoeg in huis voor een dagje schatzoeken.

Wat vooraf ging: per 1 januari van dit jaar zijn de zelfstandige gemeenten Slochteren, Hoogezand-Sappemeer en Menterwolde samengevoegd tot de nieuwe gemeente Midden-Groningen. Prima aanleiding voor sightseeing door een streek met een rijke geschiedenis. Maar ook een regio die nogal eens ongewild in het nieuws komt. Slochteren staat sinds de vondst van aardgas in de bodem, in 1959, synoniem met de aardgaswinning, maar helaas ook steeds vaker met forse schadeposten door aardbevingen, politiek gekrakeel en een groeiende onvrede onder de bevolking in heel (Noordoost-) Groningen.

Een boek als in memoriam

Maar Slochteren is veel meer dan die grote, ondergrondse bel. In deze regio van gastorens vind je meer opvallende bakens in het landschap: eeuwenoude kerken die dorpjes en gehuchten markeren en nog veel puntgave polder- en korenmolens, als de echo van een werkzaam leven op het land. Schrijfster Karla Ubels en fotograaf Jan Duker maakten het afscheidsboek Grensgevallen, als een in memoriam voor Slochteren, waarbij ze bewust ook de “rafelrandjes” van het gebied zochten. Noorderland volgde in hun kielzog en spoorde zo links en rechts nog wat andere, typische cultuurschatten op.

Blokum is één van de verhalen van Karla Ubels uit het afscheidsboek Grensgevallen. Blokum is een gehucht in de voormalige gemeente Slochteren. Lees hieronder het volledige verhaal. 

Blokum

Kees staat bovenop de kuilbult. ‘Stevels oet!,’ roept hij. Van schrik blijven zijn vrienden onderaan de zwarte berg staan. Met gefronste voorhoofden kijken ze naar hem omhoog en dan naar de natte voetstappen op het landbouwplastic. ‘Het plastic mag niet kapot, d’r zit koeienvreten onder,’ vervolgt de kleine rossige jongen vanaf de top. Even lijken de drie jongens aan de voet van de kuilbult te twijfelen, maar dan schoppen ook zij hun laarzen uit. ‘Gaan we niet verder zoeken?’ Alwin kijkt zijn boezemvriend Kees vragend aan. ‘Geen zin meer,’ reageert deze resoluut. De hele ochtend sjouwden ze met z’n vieren over de akkers tussen Lageland en Blokum, tot hun broekzakken uitpuilden van gevonden schatten. De voorwerpen die niet meer in hun jeans pasten, deden ze in een plastic tas, die nu als een knapzak aan de schep op Gerrit’s schouder bungelt. Arie en Gerrit wonen in de stad. Ze komen vaak bij de twee dorpsgenoten Kees en Alwin in Lageland. De tieners kennen elkaar via hun gemeenschappelijke hobby: schatzoeken met een metaaldetector. Rond negen uur vanochtend zijn de archeologen in spé bij het buurtschap Bokhörn het veld ingetrokken en dwars overgestoken naar het gehucht Blokum.

De jongens ploffen naast elkaar neer op het warme plastic. Onderaan de berg ligt een bultje legergroene laarzen. Dat wordt nog een gepuzzel straks; er is niets zo erg als andermans zweetlaarzen aan te moeten trekken. Ze spreiden de buit van vanochtend voor hen uit: musketkogels, munten, twee gespen, een halve vingerhoed, iets wat op een muuranker lijkt, een groot scharnier, een hoefijzer en een lading spijkers. Luidruchtig bespreken ze de gevonden schatten. Kees, de kleinste van het stel, houdt zich een beetje afzijdig. Hij wrijft over het achtergebleven voorwerp in de linkerzak van zijn broek. Toen hij het een half uur geleden ontdekte, was hij op zo’n afstand van de anderen dat ze zijn enthousiaste reactie niet hebben waargenomen. Nu aarzelt hij…

Al eerder zochten ze rond Blokum, maar de buit was mager. Vanochtend liep Kees echter langzaam in de richting van een verhoging in het landschap, ontstaan doordat het zeewater hier ooit invloed had. Hij had er een artikel over gelezen, in het Historisch Jaarboek Groningen, dat zijn vader als geschiedenisleraar over de post ontvangen had. Een halve kilometer ten zuiden van het huidige Blokum zou een lage wierde gelegen hebben. De bij boringen gevonden potscherven met daarin schelpgruis gaven aan dat hier al in de vroege middeleeuwen mensen woonden.

Nu gloeit zijn grote vondst in zijn hand. De afspraak om gevonden schatten altijd met elkaar te delen, knaagt aan zijn geweten. Na minutenlang twijfelen, gaat hij ineens rechtop zitten. ‘Kijk, dit heb ik ook nog gevonden,’ zegt hij met schorre stem. Zijn vrienden buigen zich over de hand van Kees. Hun monden vallen open van verbazing. Pas wanneer er een druppel speeksel uit de mond van Arie loopt en op het plastic uiteen spat, sluiten ze de monden weer. Samenzweerderig kijken ze elkaar aan. Archeologische vondsten moet je melden bij het Archismeldpunt van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed weten ze, maar deze ring…

Bedankt voor je aanmelding! Let op: je ontvangt binnen 10 minuten een mail om jouw e-mailadres te bevestigen.

Inschrijven

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

Mail & Win! Verhalen op de grens

Het opheffen van de zelfstandige gemeente Slochteren was de aanleiding voor het bijzondere boekwerkje Grensgevallen. Architect en auteur Karla Ubels en fotograaf Jan Duker nemen je mee op een reis door het heden en verleden van de gemeente Slochteren. Fictie en feiten komen samen in een uitgave die werken en leven in de dorpen, gehuchten en vlekken op de kaart van Slochteren schetst. Met een handige, losse fietskaart achterin stippel je eenvoudig je eigen route uit, langs verhaal- en fotopunten.

Het boek is voor €14,95 verkrijgbaar bij boekhandel Godert Walter, Oude Ebbingestraat 53, 9712 BB Groningen of te bestellen door een email te sturen naar info@grensgevallen-slochteren.nl onder vermelding van naam, adres en woonplaats. Je ontvangt dan de betaalgegevens en na betaling wordt het boek opgestuurd. Noorderland mag vier exemplaren van Grensgevallen verloten onder belangstellenden. Mail naar redactie@noorderland.nl en maak kans op dit beeldende boekje.

Voor meer informatie over het boek, neem een kijkje op: grensgevallen-slochteren.nl/

Meer lezen? Je vindt het volledige artikel in het maartnummer van Noorderland, nu verkrijgbaar in de winkel of hier te bestellen.