De Fraeylemaborg: een sprookje in provincie Groningen

Tekst: Marloes de Moor | Fotografie: Fraeylemaborg, Adobe Stock

Een dagje in de schoenen staan van invloedrijke families die hun dagen in kastelen sleten? In Slochteren bevindt zich de sprookjesachtige Fraeylemaborg. Je dompelt je er onder in indrukwekkende stijlkamers en ervaart hoe families vroeger hebben geleefd.

Hoe zou borgheer Evert Jan Thomassen à Thuessink van der Hoop van Slochteren (1875-1952) het hebben gevonden, om uitkijkend over zijn “achtertuin” in Engelse landschapsstijl mensen met onderbenen vol aangekoekte, zwarte modder door zijn landgoed te zien banjeren? Om ze klanken te horen voortbrengen van een houten xylofoon, een enorme triangel of een rek met fietsbellen? ‘Koddig’ of ‘excentriek’?

Ze misstaan in ieder geval niet tussen de exoten, de bijzondere planten en gekkigheden die zo typerend zijn voor de Engelse landschapsstijl. Een moerascipres, een bruggetje met leuningen op verschillende hoogtes, een vijver die de suggestie wekt een rivier te zijn, een zilverspar en sprookjesachtige eik. De tuin van Museum Landgoed de Fraeylemaborg in Slochteren grossiert in dit soort bijzonderheden.

Afgelopen zomer was er bovendien de mogelijkheid het Blotevoetenpad met muzikale installaties te bewandelen. Je liep dan niet over de gebaande paden, maar doorkruiste sloten, vijvers en drassige gebieden. Vandaar die “modderpoten”, die je aan het einde van de tocht bij een kraantje gelukkig schoon kon spoelen.

Wonen op de borg

Op het terras van restaurant De Boerderij – vroeger het schathuis – bij de Fraeylemaborg nippen enkele vriendinnen genoeglijk van hun cappuccino. De borg baadt in een gul herfstzonnetje. Spierwitte muren, okergele kozijnen, een gracieuze klokkentoren. De statige entree, geflankeerd door twee sierlijke beelden van Pallas Athene en Herakles, boezemt ontzag in. Wie de brug passeert om een bezoek aan de borg te brengen, recht onwillekeurig een beetje de rug. 

Je stelt je voor hoe jonkvrouw Mieke van Panhuys de bezoeker mijmerend voor haar openstaande slaapkamerraam op de oprijlaan al van verre heeft zien aankomen. 

Zij woonde er destijds met haar moeder Louise Groenveld- Thomassen à Thuessink van der Hoop van Slochteren (1915-2008) en haar twee zussen Catharina en Ulrica. Borgheer en burgemeester Evert Jan Thomassen à Thuessink van der Hoop van Slochteren was haar opa.

Eeuwenlang vonden voorname families hun deftig onderkomen in de Fraeylemaborg. Achtereenvolgens waren dat de familie Fraeylema, Rengers, Piccardt, de Sandra Veldtman, Hora Siccama en als laatste de generaties Thomassen à Thuessink van der Hoop van Slochteren, die er sinds 1867 woonden. 

'Geen koffie'

‘Koffie was er ’s morgens niet. Dat was een luxe, die kenden we nog niet,’ memoreert Louise Groenveld- Thomassen à Thuessink van der Hoop van Slochteren in een televisie-interview dat ze in 2008 aan RTV Noord gaf. Ze was toen 92 jaar. De vriendinnen op het terras van café-restaurant De Boerderij zullen zich mogelijk even in hun tweede cappuccino verslikken bij die onthulling. Want hoe majestueus het kasteel ook oogt, uitspattingen waren bepaald niet aan de orde van de dag. 

In het interview met RTV Noord beschrijft mevrouw Van der Hoop haar leven op de borg. Ze vertelt hoe ze voor straf dubbel opgeschept kreeg als ze iets niet lustte, hoe ze rovertje speelde met de jongens uit het dorp en schaatste over de slotgracht, hoe knus het kon zijn als de kachel brandde. 

Jonkvrouw Mieke van Panhuys weet nog hoe bang ze waren voor het linnen behang met een beeltenis die een oog miste. En hoe ze huiswerk maakte voor het open raam en zag hoe de bruidsparen voor de borg werden gefotografeerd. 

Om energie te besparen werd in de winter vaak alleen de Rode Kamer gebruikt. Dat was een intiem vertrek met een beschilderd plafond uit de 17de eeuw. Die bood weliswaar een minder mooi uitzicht op de tuin dan de Grote Zaal, maar was beter, en tegen minder stookkosten, te verwarmen.

Lees meer

Verder lezen? Het volledige verhaal over de Fraeylemaborg verscheen in Noorderland 2023-7. Deze editie is nu te koop via onze webshop en ligt nog tot 14 november 2023 in de winkels. In dit nummer lopen we in de voetsporen van Van Gogh door Drenthe en bezoeken we de Blokhuispoort in Leeuwarden. Daarnaast gaan we aan de slag met heerlijke herfstrecepten. Dit – en nog veel meer – lees je nu in onze nieuwste editie!