Geloof, hoop en liefde in Kamp Westerbork

Tekst: Marloes de Moor | Foto: Saskia Aukema

Het klinkt als een wrang sprookje: trouwen in Kamp Westerbork. Toch gebeurde het. Er werden 261 huwelijken voltrokken. Toen fotograaf en tekstschrijver Saskia Aukema hoorde dat ook haar oudtante Annie trouwde in Kamp Westerbork, raakte ze gefascineerd door het onderwerp. De geschiedenis bleef lang onderbelicht. In haar pas verschenen boek Tot de dood ons scheidt brengt Saskia deze indrukwekkende verhalen van hoop, geloof en liefde weer tot leven.

Catharina: ‘Iemand die ons kende, kwam naar ons toe en zei: “Als jullie nu gaan trouwen, dan blijf je als familie bij elkaar.’ Vreemde mensen moesten voor ons getuigen. We zijn ’s middags om vier uur getrouwd. Toen zijn we diezelfde nacht doorgestuurd.”’

Maurice: ‘Op huwelijksreis naar Auschwitz.’

Het zijn de hartverscheurende woorden van Catharina (Rina) Blitz en Maurits (Mau) van Thijn, die op 20 september 1943 trouwen in Kamp Westerbork. Nog diezelfde dag reizen ze per trein naar Auschwitz. Beiden overleven het kamp, al zal Rina nooit kinderen kunnen krijgen, als gevolg van de medische experimenten die in Auschwitz op haar zijn uitgevoerd. Het stel wordt samen oud. Maurice overlijdt in 2011 op 88-jarige leeftijd, Rina zeven jaar later, als zij 93 jaar is.

Momenten van hoop en troost

Het is een van de 261 huwelijken die gedurende de Tweede Wereldoorlog in Kamp Westerbork zijn voltrokken. Wreed afgebroken liefdes, net in bloei en meteen geknakt, broze bruiloften, momenten van hoop en troost in een grauw gevangenschap. Van bloemenverkoopster tot vleeshouwer, van advocaat tot pianiste, van boekbindster tot matrassenmaker; allemaal bezegelden ze hun liefde in het doorgangskamp Westerbork. Fotograaf en tekstschrijver Saskia Aukema legde ze vast in haar nieuwe fotoboek Tot de dood ons scheidt. Dankzij haar grondige onderzoek bleven hun aangrijpende verhalen niet onopgemerkt. Aan de hand van briefjes, trouwfoto’s, citaten en dagboekfragmenten wekt ze de geschiedenis tot leven en brengt ze de geliefden heel dichtbij.

Zo is in het boek een getypte menukaart te vinden: Dejeuner van het huwelijk tussen Roosje Polak en Hans Vles op vrijdag 30 april 1942 om 2 uur. Bouillon met een sneetje. Spercieboontjes. Westerborksche “geschilde”. Goulash. Pudding. Of een papier dat getuigt van het oefenen op een handtekening van diezelfde twee. Een gelukwens op kleurentekening van het bruidspaar in de wolken. Een briefje in oranje hanenpoten, zowel in het Duits als Nederlands: ‘Hier zit het jong getrouwde paar. Ontkomen aan transportgevaar.’

Meer lezen

Verder lezen? Het volledige verhaal over de voltrokken huwelijken in Kamp Westerbork vind je in Noorderland 2022-3. Dit nummer is nu te koop in de winkel en in onze online webshop. In dit nummer doken we de keuken in met heerlijke voorjaarsrecepten, keken we op de historische Noorderbegraafplaats in Assen en maakten we een mooie tuinreportage over Lancaster Garden. Dit – en nog veel meer – lees je nu in de nieuwe editie!