Buiten en tóch een beetje binnen onder Drentse veranda's

Tekst: Jolanda de Kruyf | Foto: Elzo Hofman - In Ontwerp

Na het wandelen of fietsen nog een terrasje pakken? Als het even kan kiezen we voor een plekje buiten. Desnoods met de jas aan. Want de veranda houdt ons droog en beschut, ongeacht het seizoen. Zo verpozen we buiten en tóch een beetje binnen. Ruim 100 jaar geleden was ’t al weinig anders, blijkt uit een nostalgische zoektocht naar veranda’s bij Drentse cafés.

Aangenaam verpoozen

Aangenaam verpoozen (jawel, met twee o’s!) is de titel van een fraai bladerboek annex naslagwerk dat Frans Schouten en Gerard de Vries van de Drentse afdeling van Erfgoed Vereniging Heemschut samenstelden. De gelegenheid vormde het 110-jarig bestaan van deze club die zich met hart en ziel bekommert om het behoud van monumenten en landschappen in de provincie. Het resultaat, na een intensieve speurtocht van goed een jaar in archieven en hedendaags straatbeeld, is een nostalgische inventarisatie van de traditionele “overkapping” bij Drentse cafés. Hoewel dat woord de lading van de bouwkundig vaak wonderschone exemplaren natuurlijk niet dekt. Vele veranda’s verdwenen jammerlijk, maar sommige juweeltjes bleven behouden of zijn zelfs weer in oude glorie hersteld.

Zichtbare verleden koesteren

Behoud, restauratie of zelfs complete nieuwbouw van de veranda als tijdsbeeld. Frans Schouten juicht die ontwikkeling toe. ‘Wij hopen dat van ons boek de stimulans uitgaat om het nog zichtbare verleden te koesteren,’ zegt hij. ‘Wat we proberen is mensen bewust te maken van het verleden in hun eigen streek en dat die omgeving je een bijzonder verhaal te vertellen heeft. Realiseer je dat het ons omringende landschap ook een eigen biografie kent. Het collectieve geheugen van een gemeenschap strekt zich uit over vele generaties, daar moeten we zuinig op zijn,’ stelt Schouten, ‘want het kan zomaar verdwenen zijn. Verzwolgen door grijze dozen die overal rond ons opkomen.’ Hij gruwt ervan, die blokkendozen in de bouw, omschrijft ze als “de schimmel in de oksels van onze infrastructuur.” Het duo Schouten en De Vries hoopt dat huidige café-eigenaren inspiratie opdoen en hun ter ziele gegane veranda weer aan het grote publiek laten zien. Daar zijn mooie voorbeelden van, maar daarover straks meer.

Meer lezen

Verder lezen? Het volledige verhaal over Drentse veranda's verscheen in Noorderland 2022-2. Dit nummer is nu te koop in de winkel en in onze online webshop. Dit nummer staat helemaal in het teken van het thema ‘In weer en wind’. We spraken met NOS-weerman Peter Kuipers Munneke, gingen op drogevoetentocht in Groningen, ontdekten Nationaal Park De Alde Feanen en gingen aan de slag met ons eigen “voorjaarstuintje”. Dit – en nog veel meer – lees je nu in de nieuwe editie!