Schuilen bij een bakje troost

Dit artikel verscheen in Noorderalnd 2018-1.

Tekst: Jolanda de Kruyf | Fotografie: Gert Tabak

Hier wordt diep verdriet gedeeld maar ook geregeld gelachen. Samen gepraat en soms liever stilletjes gezwegen. Het theehuis is een ontmoetingsplaats waar bezoekers van de begraafplaats zich mogen warmen aan thee, koffie én aandacht. Een vredige halte om op adem te komen zoals hier in Sneek, het jongste in z’n soort in het Noorden.

Het zijn van die dagen dat het maar niet licht wil worden. Een druilerige regen tikt onophoudelijk tegen de hoge ramen van de voormalige beheerderswoning, op de algemene begraafplaats in Sneek. Maar áchter die ramen hangt een warme gloed; het is er behaaglijk, er klinken bemoedigende stemmen. Kom maar verder, lijken die te zeggen, binnen is een kapstok vol jassen, altijd een luisterend oor of even een arm om je schouder. Of simpelweg een mok warme drank om je handen aan te warmen. Soms is dat alles wat je even nodig hebt.

Hartverwarmende steun

Op tafel, naast de doos met tissues, is een kleurenwaaier aan roosjes geschikt. Beetje fleur in een vaas, elke week weer. Verse bloemen, dat is een geste van de bloemenhandel in de stad. ‘Hartverwarmend,’ vinden de vier vriendinnen. Ineke Faber, Mettelina Baarda-Kuiper, Jildou Algra-Kuiper en Hieke de Vries-Van der Zee. Samen stonden ze aan de basis van Het Theehuis Sneek. Het is dankzij dat soort spontane steunbetuigingen dat hun droom vorig voorjaar van de grond kwam. 

Eigenlijk was het de grote wens van Ineke; als uitvaartverzorgster komt ze beroepshalve nogal eens op begraafplaatsen, zoals deze, aan het einde van de Kerkhoflaan waar ook haar eigen vader ligt. ‘Je zag mensen die een graf moesten uitzoeken of een graf bezochten soms wat verloren rondlopen. Wat hier miste was een ontmoetingsplek, een sfeervolle ruimte waar je even weer op verhaal kunt komen.’

Die plek is er nu, met speciale dank aan de gemeente Súdwest-Fryslân die het initiatief omarmde en de kamer voor een symbolisch huurbedrag beschikbaar stelde. ‘Het is niet groot, maar precies goed,’ vindt het kwartet dat een stichting vormde. Ze creëerden thuisgevoel in Het Theehuis, een knusse ruimte in rustige kleuren, waar waxinelichtjes in de vensterbank branden en een gratis bakje “troost” altijd wordt begeleid door een koekje of bonbon. Vrijwillige bijdragen zijn welkom en die worden dan ook genereus in de spaar(thee)pot gestopt.

Van ouwe keet naar huiskamer

Ook de vader van Jildou en Mettelina en het zes weken oude dochtertje van Mettelina rusten op deze begraafplaats, evenals kleine Veerle, dochter van Hieke die hier ook begraven ligt. Alle vier hebben ze iets wezenlijks met deze rustplaats en daarin staan de vriendinnen niet alleen. ‘Veel mensen uit de stad hebben hier hun familielijnen liggen, daarom is ook Het Theehuis echt een plaats van en voor de Sneekers,’ merken ze. 

De vrouwen oriënteerden zich eerst bij andere theehuizen in het Noorden. Want hoe zet je zoiets op? Werkt het? Wat heb je nodig? Die bezoeken waren nuttig. ‘We hebben heel veel van anderen geleerd, wisten toen ook wat we wel en niet wilden.’ Massaal stonden instanties, ondernemers en particulieren klaar om de ruimte, die nog in gebruik was als kantoor, om te toveren tot huiskamer. ‘Het was een kille bedoening,’ memoreert Hieke, ‘een ouwe keet vol metalen meubelen, lamellen langs de ramen. Het zag er niet uit.’ Maar er werden met succes fondsen aangeboord en sponsoren gezocht; gulle gevers uit Sneek lieten verf en kwasten aanrukken, laminaat voor de vloer, gezellige meubeltjes, een klein keukenblokje, een leenhoek met boeken over rouw en verlies. Klussers knapten de boel belangeloos op, de jongens van de gemeentelijke groenvoorziening zorgden nog voor een aardig buitenterrasje en een eerste oproep op Facebook en in het kerkenblad leverde direct al 45 vrijwilligers op. Gastvrouwen, twee mannen. ‘En we willen er graag méér, dan kan Het Theehuis nog vaker open.’

Gastvrouwen, geen therapeuten

De monumentale kastanjeboom op het gazon lijkt te waken over de woning die Het Theehuis Sneek herbergt. Die boom bepaalt hun logo. ‘De symboliek past bij ons,’ vindt Mettelina. ‘Geworteld in de aarde, uitreikend naar boven.’ En daar, ergens tussen dood en leven, tussen hemel en aarde, is nu die fijne ontmoetingsplek gecreëerd waar in de eerste maanden al driehonderd bezoekers werden geturfd. Vrijwilligers kregen een training vooraf: hoe ga je met rouwende mensen om? Hoe kun je steun en troost bieden? ‘Maar,’ haast Ineke zich te zeggen, ‘het zijn gastvrouwen, geen therapeuten. Bij hen vind je een luisterend oor en kun je even opwarmen.’ 

Dat Het Theehuis Sneek zo kort na de start – in juni vorig jaar was de officiële opening – in een behoefte voorziet blijkt wel uit de lovende reacties in het gastenboek. ‘Een vredige plek met historische waarde,’ schreef iemand. ‘Dat het theehuis mag zijn een plek om te schuilen, opgetild te worden, veilig te zijn’ dichtte een ander. ‘Dit huis is een schakel tussen de rust van de hof en de levendige stad, een rustpunt om van hieruit weer verder te gaan.’ Jildou knikt, zij ervaart dat ook zo: ‘Het kan prettig zijn om hier je pas als het ware even te vertragen. Een moment van rust met een bakje troost, voordat je vanuit die verstilling weer het volle leven instapt.’

Het Theehuis Sneek is geopend van donderdag tot en met zaterdag tussen 13.00 en 16.00 uur en op zondag van 11.00 tot 16.00 uur. Zodra de zomertijd ingaat blijft het theehuis tot 17.30 uur open.