1. De eik leeft eeuwenlang – en soms nog veel langer
Eiken kunnen met gemak honderden jaren oud worden. De oudste exemplaren in Nederland staan er al meer dan 600 jaar, en in andere delen van Europa staan zelfs eiken die de 1000 aantikken. Hun geheim? Een diep wortelstelsel dat niet alleen water, maar ook stabiliteit biedt. Daardoor trotseren ze stormen, droogte en zelfs blikseminslagen.
2. De eik plant zichzelf niet: dat doen gaaien en eekhoorns
Een eikel die onder een eik valt, redt het zelden: het is te donker onder het bladerdak om te ontkiemen. Gelukkig zijn er hulpjes in het bos: gaaien en eekhoorns. Ze verzamelen eikels voor de winter, begraven ze op allerlei plekken en vergeten er vervolgens een paar. Uit die vergeten wintervoorraad groeit dan een nieuw boompje. Zo helpen dieren generaties eiken op de been.
3. De eik is een levend ecosysteem
Geen boom in Nederland is zo rijk aan leven als de eik. In zijn schors en kruin huizen meer dan 1000 soorten insecten, vogels, schimmels en mossen. Spechten hakken nestholtes in oude stammen, vleermuizen slapen in verrotte takken en vlinders zoals de eikenpage vinden er hun thuis. Zelfs paddenstoelen als de eikhaas en eikenbloedzwam groeien aan zijn voet. De eik is daarmee letterlijk een levend ecosysteem.
4. De eikel: giftig, voedzaam én onmisbaar
Voor mensen zijn eikeltjes niet geschikt: ze bevatten looizuren die maag en darmen irriteren. Toch dienden ze in sommige culturen als voedsel: door de eikels te weken en te roosteren verdwenen de gifstoffen. Voor dieren zijn ze echter goud waard. Wilde zwijnen, gaaien, reeën en muizen eten ze met smaak. In Spanje en Portugal worden zelfs varkens losgelaten in eikenbossen om zich vol te eten met eikels – het geheim achter de beroemde Iberico-ham.
5. Heilige boom van vroeger
Lang voordat kerken werden gebouwd, golden eiken al als heilige bomen. Vooral de Germanen en Friezen vereerden ze als woonplek van hun goden, zoals Donar. De missionaris Bonifatius verzette zich daartegen: hij hakte in 723 de beroemde Donareik in Duitsland om, om te laten zien dat de oude goden machteloos waren. Van het hout liet hij kerken bouwen, maar niet iedereen kon zijn daad waarderen.
- Roots, Nature Today, Wikipedia, Wikikids
- Adobe Stock