3 bijzondere bezienswaardigheden in Friesland van wereldformaat

1. Het Koninklijk Eise Eisinga Planetarium in Franeker

In het hart van de oude universiteitsstad Franeker vind je het oudste nog werkende planetarium ter wereld. En dat bevindt zich niet in een groot gebouw of museum, maar in een 18de-eeuwse woonkamer. Hier bouwde wolkammer Eise Eisinga tussen 1774 en 1781 met houten tandwielen, gewichten en ongelooflijk veel geduld een model van ons zonnestelsel – gewoon, aan het plafond van zijn eigen huis.

Het planetarium laat nog altijd zien hoe de planeten om de zon draaien, met een precisie die zelfs vandaag de dag bewondering oproept. Wat begon als een persoonlijke fascinatie groeide uit tot een wetenschappelijk meesterwerk, dat in 2023 werd opgenomen op de Werelderfgoedlijst van Unesco. Bezoekers kunnen de woonkamer bewonderen, het model in werking zien en zich verwonderen over een Fries die zijn tijd ver vooruit was.

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

2. Het Ir. D.F. Woudagemaal in Lemmer

Aan de rand van het IJsselmeer, bij Lemmer, ligt het Woudagemaal. Dit stoomgemaal werd in 1920 geopend door koningin Wilhelmina en is het grootste nog werkende stoomgemaal ter wereld. Tot op de dag van vandaag kan het gemaal ingezet worden om overtollig water uit Friesland te pompen – een indrukwekkend staaltje techniek.

Het gemaal, dat sinds 1998 op de Unesco-Werelderfgoedlijst staat, ademt nog steeds de sfeer van vroeger. Tijdens een bezoek hoor je het ritmische stampen van de stoommachines en voel je de kracht waarmee Nederland al eeuwen strijdt tegen het water. In het naastgelegen bezoekerscentrum leer je alles over het Friese waterbeheer en de rol die het gemaal nog steeds speelt.

3. De Waddenzee

Waar het land langzaam overgaat in zee, ligt een van de meest bijzondere natuurgebieden van Europa: de Waddenzee. Dit dynamische getijdengebied strekt zich helemaal uit langs de noordkust van Nederland, Duitsland en Denemarken.

Tijdens laagwater kun je er wadlopen en met een beetje geluk zeehonden spotten op de zandplaten. Bij hoogwater verandert het gebied in een grote zee vol planten- en dierensoorten. Het werelderfgoedstatus van Unesco, toegekend in 2009, benadrukt de ecologische waarde van dit gebied, en daarmee wordt het gelijkgesteld met het Great Barrier Reef in Australië en Yellowstone Nationaal Park in de Verenigde Staten, die ook deze status hebben. Een bijzonder stukje werelderfgoed in onze eigen "achtertuin" dus!