Lifestylemagazine over Noord-Nederland

Waarom vallen de bladeren van de bomen? Zo zit het

De herfst is het seizoen waarin de natuur een metamorfose ondergaat. Bomen hullen zich eerst in warme tinten rood, geel en oranje, om daarna hun bladerdak los te laten. Het resultaat: dwarrelende bladeren en kale takken die zich voorbereiden op de winter. Maar waarom gebeurt dit eigenlijk? De redactie van Noorderland zocht het uit.

Waarom vallen de bladeren van de bomen? Zo zit het

Energie besparen en overleven

Bladeren zijn eigenlijk de "krachtcentrales" van een boom: ze vangen zonlicht op en zetten dit om in energie. Zodra de dagen korter worden, is er te weinig licht om voldoende energie te produceren. Het kost de boom dan meer energie dan het oplevert om de bladeren te behouden. Daarom trekt hij voedingsstoffen terug naar de stam en wortels en sluit hij de verbinding met de bladsteel af. Het bladgroen verdwijnt en de typische herfstkleuren worden dan zichtbaar. Uiteindelijk laat de boom de bladeren vallen, zodat hij energie kan sparen en de winter kan overleven.

Bescherming tegen kou en wind

Bladeren bevatten veel water, maar dat kan bij vorst bevriezen en de boom beschadigen. Door het vocht in de stam en wortels op te slaan, verkleint de boom dat risico. Ook tegen herfststormen is kaal zijn een voordeel: een boom zonder bladeren vangt minder wind en loopt minder kans om omvergeblazen te worden. Het lijkt misschien een kwetsbare strategie, maar in werkelijkheid is het loslaten van bladeren dus een slimme manier om de winter door te komen.

Ook bij de Martenastate in Friesland vallen de blaadjes van de bomen. Foto: Adobe Stock

De kringloop van bladeren

Wat op de grond belandt, is allesbehalve afval. Afgevallen bladeren vormen een beschermende bovenlaag die de bodem en planten(wortels) tegen kou en uitdroging beschermt. Regenwormen en insecten breken de bladeren langzaam af, waardoor voedingsstoffen terug de grond in zakken. Ook is een hoopje herfstbladeren een schuilplaats: dieren als egels, eekhoorns, muizen en salamanders gebruiken het als overwinteringsplek. Zo profiteren de bodem, planten én dieren van dit jaarlijkse natuurverschijnsel.

Groenblijvers doen het anders

Niet alle bomen verliezen hun bladeren. Naaldbomen, zoals dennen en sparren, houden hun naalden juist vast dankzij een handig waslaagje dat verdamping tegenhoudt en kleine huidmondjes die sluiten bij kou. Zij hebben dus een andere manier van overleven, maar met hetzelfde doel: de winter doorkomen met zo min mogelijk energie.

Natuur
  • Biodivers Zorggroen, Bomen zijn belangrijk, Natuurvereniging IJsselmonde
  • Adobe Stock