Herdenken en vieren: Roestvrij Theater geeft jeugd een eigen stem

Oorlog en vrede zijn thema’s van alle tijden. In Noord-Nederland vieren en herdenken we dit voorjaar 80 jaar bevrijding, tegelijkertijd woeden er andere oorlogen op het wereldtoneel. Dat leven in vrijheid niet vanzelfsprekend is, wil Roestvrij Theater in Drenthe juist in dit herdenkingsjaar laten zien én horen, door jonge acteurs uit de provincie een eigen stem te geven. Tieners en twintigers spelen waargebeurde verhalen na op uitzonderlijke locaties die onder de huid van het publiek kruipen.

Cultuur Jolanda de Kruyf 05 mei 2025 | 10:55

Drijvende kracht

Roestvrij Theater staat kortweg voor flexibel en nieuwsgierig zijn. Blijf niet verstokt in denkbeelden hangen. Dwaal liever af, kijk eens buiten je comfortzone en durf voorbij de lijntjes te kleuren. Dat is de boodschap van dit bijzondere theatergezelschap in Drenthe.

De fantasie prikkelen, de creativiteit aanboren van jonge mensen, dáár wordt Leander Breen (32) nou hartstikke blij van. De bevlogen artistiek directeur en theatermaker met roots in Drenthe is de drijvende kracht achter Roestvrij Theater, een formule die ooit uit zijn eigen puberbrein ontsproot.

Theater op het platteland

Cultuuruitingen zijn op het platteland misschien wat dunner gezaaid dan in de Randstad. Juist daarom beijvert Leander zich al jaren voor een theatervriendelijk klimaat in de regio, specifiek in Drenthe. ‘In de steden gebeurt al zoveel, ik kan hier, in de provincie, van veel meer betekenis zijn door theater aan te bieden,’ denkt hij. ‘Dingen die ik zelf heb gemist toen ik in het noorden opgroeide.’

Leander had nog de mazzel dat-ie in Diever opgroeide, de bakermat van het Shakespearetheater. Hij kon zich als jongeman uitleven op de planken in het Zuidwest-Drentse dorp, dat jaarlijks in het eigen openluchttheater een ode brengt aan de beroemde Engelse toneelschrijver. Zodoende speelde hij vaak in zijn thuisdorp, maakte ook uitstapjes naar de kweekvijver voor toneeltalent bij De Noorderlingen in Groningen en het locatietheater van de Peergroup in Assen.

Daarna begon hij aan de opleiding tot vakdocent theater. ‘Ik was 19 jaar en wist toen al: ik wil een groep acteurs aansturen. Dat was mijn droom en daarom heb ik Roestvrij opgericht.’ Met dat theaterconcept gooien Leander en zijn team – profs op terrein van drama, productie, kostuums, muziek, decorbouw – sinds een jaar of vijf hoge ogen in de provincie.

Zorg om zeggingskracht

Al een paar jaar verzorgt een wisselende cast van Roestvrij in samenwerking met Theater Na de Dam voorstellingen rondom de Tweede Wereldoorlog, gebaseerd op een klein of groter wapenfeit uit de geschiedenis van deze contreien. Theater Na de Dam is in 2010 ontstaan op initiatief van theatermakers die zich zorgen maakten over de afnemende zeggingskracht van de Nationale Dodenherdenking.

‘Niet alleen komt de Tweede Wereldoorlog steeds verder van de huidige generaties af te staan, ook is het karakter van de herdenking zo algemeen en abstract geworden dat het stilstaan bij die tijd en de daarmee verbonden reflectie op onszelf afwezig dreigen te raken,’ stellen zij. ‘Theater is bij uitstek de plek om vragen en gedachten over de geschiedenis, oorlog en vrijheid levend, concreet en persoonlijk te maken.’

Leander Breen is het daar roerend mee eens en hoefde dan ook geen moment na te denken toen “zijn” Roestvrij Theater werd benaderd, om speciaal voor 4 mei een voorstelling te maken die een actueel perspectief biedt op de Tweede Wereldoorlog en de wereld van vandaag.

Ondergronds

Zo speelde Roestvrij onder meer het intrigerende stuk Ondergronds, gebaseerd op het onderduikershol in de bossen bij Diever. De knokploeg van Diever bouwde deze ondergrondse schuilplek (bijnaam “De Wigwam”) in de winter van 43-44, en die werd voornamelijk gebruikt door verzetsstrijders en geallieerde piloten.

Leander legt uit dat letterlijk ín het hol zelf spelen geen optie was. ‘Het is een kwetsbaar oorlogsmonument. Maar we vonden een leegstaand restaurant in de buurt dat we volgooiden met een dikke laag zand en gebrand hout, om het gevoel te creëren van een ondergrondse, spannende setting.’

Bekijk ook

“Huiskamer” van de Waddenzee: gloednieuw Werelderfgoedcentrum nu geopend | Noorderland

Het WEC, Werelderfgoedcentrum Waddenzee, in Lauwersoog opende gisteren de deuren. Noorderland kreeg vast een voorproefje.

Verder lezen

Verder lezen? Het volledige verhaal over Roestvrij Theater staat in de nieuwste voorjaarseditie van Noorderland. Deze is tot 13 mei 2025 te koop in de winkels en is ook gemakkelijk online te bestellen via onze eigen webshop. Voor deze editie spraken we met de Groningse zangeres Marlene Bakker, staan we uitgebreid stil bij 80 jaar vrijheid en liepen we het Pionierspad. Dit – en nog veel meer – lees je nu in ons nieuwste nummer.

Cultuur

Roestvrij Theater, Max de Krijger