Lifestylemagazine over Noord-Nederland

Hoe Koningsdag ontstond: van Prinsessedag tot volksfeest

Elk jaar kleuren de straten oranje: Koningsdag is hét feest van verbondenheid, van vrijmarkten, muziek en oranje tompoucen. Maar wist je dat deze dag al sinds 1885 bestaat, zij het onder een andere naam? We vertellen je hoe de nationale feestdag uitgroeide van een politiek idee tot een geliefd familiefeest.

Koningsdag

Een verjaardag als verbinder

De eerste editie van wat we nu kennen als Koningsdag werd gevierd op 31 augustus 1885, ter ere van de verjaardag van prinses Wilhelmina. Toen nog Prinsessedag genoemd, was het een initiatief van politici die op zoek waren naar een nationale feestdag die álle Nederlanders kon verenigen – ongeacht afkomst of geloof. Prinsessedag moest zorgen voor saamhorigheid en een gevoel van nationale trots.

Toen Wilhelmina in 1890 koningin werd, veranderde Prinsessedag in Koninginnedag. Dorpen en steden kleurden oranje, kinderen zongen volksliedjes en er werd volop feestgevierd, maar zónder de koningin zelf. Die bleef op afstand, op een paar uitzonderingen na.

Juliana bracht de monarchie dichtbij

Met de troonsbestijging van Juliana in 1948 veranderde dat. Zij wilde haar verjaardag, op 30 april, vieren met het volk. Het beroemde bloemendefilé op Paleis Soestdijk werd hét gezicht van Koninginnedag, en miljoenen Nederlanders zaten voor de televisie om het mee te beleven. Beatrix volgde haar moeder in 1980 op, maar behield dezelfde datum – haar eigen verjaardag op 31 januari zou namelijk te koud zijn voor festiviteiten. Wel voegde ze haar eigen draai toe: de koninklijke familie trok het land in om steden en dorpen te bezoeken.

Willem-Alexander en de moderne Koningsdag

Sinds 2013 vieren we Koningsdag op 27 april: de verjaardag van koning Willem-Alexander. Behalve als die dag op een zondag valt, zoals dit jaar. Dan schuift het feest een dagje op. Dit jaar naar zaterdag 26 april dus. Een traditie die ooit werd ingesteld door koningin Juliana, en sindsdien is blijven bestaan.

Tijdens Koningsdag bezoekt de koninklijke familie een Nederlandse stad – dit jaar is dat Doetinchem. Optochten, muziek en cultuur geven kleur aan deze feestelijke dag, terwijl de Oranjes zich mengen tussen de mensen. Wie liever thuis viert, hijst de vlag (met oranje wimpel), eet een tompouce en kijkt naar de live-uitzending.

Van koninklijk defilé tot vrijmarkt in de dorpsstraat: Koningsdag is door de jaren heen uitgegroeid tot een feest van en voor iedereen. Met als rode draad: samen vieren dat we Nederland zijn.

Cultuur
  • C&A, Historiek, Kidsweek
  • Adobe Stock