Fladderak: ken je dit citroendrankje uit Groningen nog?

Citroenen, kaneel en kardemom

Het verhaal wil dat fladderak in Groningen is ontstaan, vanwege een belastingschuld. Een belastingophaler zou een schuld zijn gaan innen bij een joodse inwoner. De man kon de schuld niet afbetalen, maar voldeed deze in natura, namelijk met de handelswaren die hij op dat moment had liggen: citroenen, kaneel en kardemom. De belastingophaler had de achternaam Fladderak. Hij besloot een alcoholische drank te maken van de vruchten en specerijen, en dat werd zo’n succes dat ook andere distilleerderijen in Groningen en daarbuiten fladderak gingen stoken en bottelen.

Of het écht zo is gegaan, is onzeker. K. ter Laan heeft het in zijn Nieuw Groninger Woordenboek wel degelijk over een citroenbrandewijn die genoemd zou zijn naar een Rijksontvanger uit Onderdendam. Maar in de archieven is hierover niks terug te vinden, vertelt Henriëtte Davelaar van de Groninger Genever Stokerij. ‘Ik heb ook zelf in de registers gezocht naar een belastingophaler met de naam Fladderak, met een K, met een C, maar dat leverde niks op. Het is echt van horen zeggen. Van oudere mensen hebben wij het verhaal ook nog wel gehoord.’

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

Bekijk ook

TikTok Tammo: 'Het ging een eigen leven leiden' | Noorderland

Spijker je streektaal eenvoudig bij met TikTok Tammo. Deze wandelende reclamespot voor Groningen-stad en Ommeland is regelrechte kijkcijferhit op social media.

Ondanks gebrek aan bewijs acht Henriëtte het een aannemelijke verklaring. ‘Hoe kan hier anders van oudsher een citroendrank bestaan? Lokale dranken zijn meestal kruidenbitters met ingrediënten die voorhanden waren. Maar in Winsum en Winschoten bestonden grote joodse gemeenschappen, die al een stuk verder waren in de handel van bijvoorbeeld vruchten. Denk maar aan het Winschoter citroenballetje, een snoepje van een joodse winkelier. Daarvan is bekend dat het verhaal over die herkomst klopt. Waarschijnlijk had belastingophaler Fladderak dezelfde gedachte als wij: hoe kun je zoveel fruit goedhouden? Dat kan heel goed op alcohol.’

Groningse platteland

Samen met haar man Freek Kupers begon Henriëtte de Groninger Genever Stokerij, als uitvloeisel van een levensovertuiging die aanvankelijk nog weinig met alcohol te maken had. Vanuit Groningen-stad waren ze naar Alteveer verhuisd, een dorp op het Groningse platteland. Ze raakten geïnspireerd door een BBC-serie, It’s Not Easy Being Green, over een gezin dat kiest voor een milieuvriendelijke leefwijze. ‘Wauw, dachten wij, dat is zo fantastisch. We hadden een moestuintje, een kruidentuintje, kipjes. Daar zijn we toen ook al begonnen met het brouwen van bier en maken van wijn van onze eigen druivenplanten.’

Zelfvoorzienend leven, dat was hun grote droom. ‘Maar van een potje jam aan de weg kun je niet leven. Hoe kun je dan toch zo’n bestaan opbouwen? Alle kennis die wij samen hadden, brachten we bij elkaar en zo werkten we een plan uit.’ Groninger Freek had een achtergrond in de zorg als therapeut en in de bedrijfskunde. Henriëtte had ervaring in de marketing en communicatie. Hun droom kreeg gestalte in Oostwold: tien jaar geleden kochten ze daar een oude boerderij met 2 hectare grond.

Boerderij met voedselbos

Bij het Oldambtmeer kon Henriëtte, opgegroeid bij Giethoorn, haar hart ophalen aan het water. Ze plantten een voedselbos waar ze natuurinclusief en zonder chemicaliën aan het werk gingen en begonnen een dagbesteding voor cliënten met een verstandelijke beperking – ‘de jongens’, zoals Henriëtte hen warmhartig noemt. ‘Bij ons is er rust en ruimte. Ze konden lekker buiten bezig zijn, in de houtwerkplaats maar vooral ook in het voedselbos met walnotenbomen en meer dan 200 bessenstruiken.’ De jongens hielpen met plukken, snoeien, bessen schoonmaken, jam maken en taarten bakken. ‘Maar dan nog,’ zegt Henriëtte. ‘We hielden heel veel bessen over.’ De oplossing: verwerken op alcohol, om het fruit te conserveren, en omwille van een mooi oud ambacht.

Bekijk ook

Het Ziltepad breidt uit: pelgrimeren langs de Waddenkust van Noord-Holland tot Groningen | Noorderland

Het ruige, noordelijke kustlandschap en de verstilling van eeuwenoude kerken: het Ziltepad is een ervaring die je stap voor stap laat vertragen.

Meer lezen

Verder lezen? Het volledige verhaal over fladderak staat in de nieuwste voorjaarseditie van Noorderland. Deze is tot 13 mei 2025 te koop in de winkels en is ook gemakkelijk online te bestellen via onze eigen webshop. Voor deze editie spraken we met de Groningse zangeres Marlene Bakker, liepen we het Pionierspad en staan we uitgebreid stil bij 80 jaar vrijheid. Dit – en nog veel meer – lees je nu in ons nieuwste nummer.